Adam Bahdaj, znany także pod pseudonimami „Jan Kot” oraz „Dominik Damian” (ur. 2 stycznia 1918 w Zakopanem, zm. 7 maja 1985 w Warszawie) – to polski pisarz, twórca literatury dla dzieci i młodzieży oraz tłumacz z języka węgierskiego.
Wziął udział w wojnie obronnej 1939. W trakcie II wojny światowej pełnił rolę kuriera tatrzańskiego.
== Życiorys ==
Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. W czasie studiów pracował jako przewodnik tatrzański. Po wojnie obronnej 1939, zaangażował się w działania Polonii na Węgrzech, gdzie przebywał przez większość okresu wojennego. W 1945 roku powrócił do Polski, początkowo pracując jako dziennikarz. Był członkiem Koła Literacko-Artystycznego Start. Pod pseudonimem Jan Kot zadebiutował zbiorem poezji „Iskry spod młota”. Powieści sensacyjne pisał jako Dominik Damian.
Bahdaj jest najbardziej znany z twórczości dla dzieci i młodzieży. W 1970 roku w plebiscycie czytelników pisma „Płomyk” został uhonorowany „Orlim Piórem” jako najpopularniejszy pisarz.
Tłumaczył poezję Lajosa Áprilyego. W 1943 roku w Budapeszcie opublikowano w polskim tłumaczeniu „Wybór poezji” tego węgierskiego twórcy.
W 1974 roku otrzymał Złoty Krzyż Zasługi oraz nagrodę Prezesa Rady Ministrów za całokształt twórczości dla dzieci i młodzieży. Dodatkowo został uhonorowany Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Jego utwory przetłumaczono na 21 języków.
Był ojcem Marka Bahdaja, scenarzysty filmowego. Spoczywa na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie (kw. E-VIII-5-1-1).
== Twórczość ==
1949: Ich pierwszy start
1952: Skalista ubocz
1953:
Mały ratownik
Na śnieżnej trasie
Przygoda Wojtka
1954:
Narciarski ślad
Po burzy świeci słońce
Od startu do mety
1956: Droga przez góry (wspomnienia z młodości)
1957: Do przerwy 0:1, na podstawie której powstał serial telewizyjny oraz film kinowy „Paragon gola”; kontynuacja przygód bohaterów to „Wakacje z duchami”
1958:
Historie nie z tego śniegu…
O siódmej w Budapeszcie
1959: Order z księżyca (Wydawnictwo Łódzkie)
1961: Wakacje z duchami, kontynuacja przygód bohaterów „Do przerwy 0:1”, na jej podstawie stworzono serial telewizyjny (lektura do klasy 6. szkoły podstawowej)
1963: Uwaga! Czarny parasol!
1964: Podróż za jeden uśmiech, na podstawie której powstał serial telewizyjny oraz film pełnometrażowy.
1965: Smak życia
1966:
Piraci z Wysp Śpiewających
Kapelusz za sto tysięcy
Stawiam na Tolka Banana, na podstawie której powstał serial telewizyjny
1969: W stronę Kansas City
1970:
Czarne sombrero
Maski i twarze
1973: Trzecia granica, wspomnienia z młodości, na podstawie której powstał serial telewizyjny
1979: Telemach w dżinsach, zdobywca nagrody Srebrne Koziołki w 1981, kontynuacja to „Gdzie twój dom, Telemachu?”, na podstawie obu książek powstał film fabularny „W piątą stronę świata”
1982: Gdzie twój dom, Telemachu?, kontynuacja „Telemacha w dżinsach”, w 1984 roku książka została umieszczona na Liście Honorowej IBBY
1985: Dan Drewer i Indianie
1987: Tańczący słoń
=== Seria Poczytaj mi, mamo ===
1956: Nad strumykiem
1965: Księżycowy koncert
1968: Najpiękniejsza fotografia
1971: Malowany ul
=== Dla dzieci ===
1958:
Festyn w Bławatkowie
Przygody srebrnej piłki
1964: Wąsik
1965: O piracie Rum-Barbari i o czymś jeszcze
1967:
Pilot i ja
Wielki wyścig
1969: Mały pingwin Pik-Pok
1971: O małej spince i dużym pstrągu
1972: Podróż w nieznane
1973: Pan Piramido z trzynastego piętra
=== Jako Dominik Damian (tzw. Seria z Jamnikiem) ===
1959:
Nieznajomy z baru Calypso
Ruda modelka
1963: Drugie dno
1964: Portret z paragrafem
== Ekranizacje ==
W latach 1988–1992 w łódzkim Se-ma-forze powstał 26-odcinkowy animowany serial lalkowy „Mały Pingwin Pik-Pok”, oparty na książce Adama Bahdaja. Głównym bohaterem jest pingwinek, który znudzony życiem na Wyspie Śniegowych Burz postanawia zwiedzić świat.
== Przypisy ==
== Bibliografia ==
Lesław Bartelski: Polscy pisarze współcześni 1939–1991. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11593-9.
Lesław Marian Bartelski: Polscy pisarze współcześni. Informator 1944-1974. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1977. (pol.).
Krystyna Kuliczkowska, Barbara Tylicka: Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1979.
Jan Tomkowski: Słownik pisarzy polskich. Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media, 2002. ISBN 83-7311-294-4. (pol.).