Ada Fighiera-Sikorska
Ada Fighiera-Sikorska, właściwie Adela, urodziła się 26 stycznia 1929 roku w Siedlcach, a zmarła 7 sierpnia 1996 roku w Turynie. Była polską dziennikarką oraz redaktorką czasopisma Heroldo de Esperanto. Należała do Światowego Związku Dziennikarzy Esperantystów (TEĴA), Związku Pisarzy Esperantojęzycznych (EVA), esperanckiego PEN Club oraz była członkiem honorowym Światowego Związku Esperantystów (UEA).
Życiorys
Ada Fighiera-Sikorska była córką Marii z domu Schmar oraz generała Franciszka Sikorskiego. Dorastała w Warszawie, gdzie mieszkała do 1 września 1939 roku, kiedy to rozpoczęła się niemiecka okupacja Polski. Wraz z rodzicami, babcią po kądzieli Marią (ur. 1878), siostrą Marią i przyrodnią siostrą Krystyną, uciekła do Lwowa, gdzie jej ojciec miał za zadanie organizować obronę miasta. Po sowieckiej inwazji 17 września, rodzina Ady, jak wiele innych polskich rodzin, stała się ofiarą prześladowań ze strony ZSRR. W lipcu 1940 roku Ada z matką i siostrą Marią (ur. 1931) została zesłana na Syberię, gdzie uczęszczała do szkoły podstawowej. Jej ojciec, razem z około 3800 innymi polskimi oficerami służby stałej i rezerwy przetrzymywanymi w obozie NKWD w Starobielsku, został zastrzelony wiosną 1940 roku w Charkowie w ramach zbrodni katyńskiej.
Dzięki umowie z Wielką Brytanią w 1941 roku, ZSRR uwolnił 2 miliony polskich cywilów internowanych na Syberii. W 1942 roku Ada z matką i siostrą mogły opuścić Syberię i przez Samarkandę dotarły do Persji, najpierw do Teheranu, a następnie do Isfahanu, gdzie uczęszczała do polskiej szkoły. W latach 1945–styczeń 1948 mieszkała z innymi polskimi uchodźcami w Beirucie, a w 1948 roku zdała polski egzamin maturalny w Wielkiej Brytanii. Po ośmioletniej tułaczce wojennej i powojennej wróciła do Polski w listopadzie.
Ukończyła studia z zakresu slawistyki, specjalizując się w dziennikarstwie, na Uniwersytecie Warszawskim, po czym rozpoczęła pracę w wydawnictwie. W 1956 roku wzięła udział w kursach języka esperanto organizowanych w Warszawie przez Julio Baghy.
W 1958 roku, przed jubileuszowym Światowym Kongresem Esperanto w Warszawie, pełniła funkcję wiceprezydenta Warszawskiego Towarzystwa Esperanckiego oraz była członkiem esperanckiej redakcji Polskiego Radia. Tam poznała swojego przyszłego męża, który jako członek Stałego Komitetu Kongresowego przebywał w Warszawie w celu przygotowania kongresu. W 1960 roku w Brukseli wyszła za mąż za Gian Carlo Fighierę, a rok później współpracowała z nim przy organizacji Światowego Kongresu Esperanto w Harrogate (Wielka Brytania).
W 1962 roku Ada Fighiera-Sikorska przejęła redakcję czasopisma „Heroldo de Esperanto” od Theodore’a Junga, redagując je przez 36 lat – najpierw przez 17 lat w Brukseli, następnie przez 9 lat w Madrycie, a od 1988 roku w Turynie. Równocześnie aktywnie brała udział w wielu międzynarodowych, krajowych i regionalnych kongresach oraz spotkaniach esperanckich jako nauczycielka i wykładowczyni.
Ada zmarła w wieku 67 lat w klinice Fornaca w Turynie, gdzie przez dwa miesiące leczyła się z nieuleczalnej choroby kręgosłupa i wątroby. Do ostatnich dni była aktywna intelektualnie, pisząc dziesiątki listów do rodziny i przyjaciół z szpitala. Na kilka dni przed śmiercią zaczęła pisać artykuły oraz dokonując korekty kolejnego numeru „Heroldo de Esperanto”. Podczas jej pogrzebu na trumnie złożono polską i brytyjską flagę, a na jej życzenie ciało zostało skremowane. Prochy znajdują się w kolumbarium głównego cmentarza w Turynie (kwatera A2, numer 24).
Nagroda im. Ady Fighiery-Sikorskiej
Od 2004 roku podczas Międzynarodowego Esperanckiego Tygodnia Kultury i Turystyki w Katalonii przyznawana jest nagroda im. Ady Fighiery-Sikorskiej. Nagroda ta składa się z dyplomu oraz medalu z podobizną Ady Fighiery-Sikorskiej. Pierwszym laureatem był Augusto Casquero z Walencji za jego długoletnią działalność na rzecz esperanta. Wśród nagrodzonych znalazły się również Halina Kuropatnicka-Salamon (2015), Ana Manero (2017) oraz Zsófia Kóródy (2016).