Ad celebres rex cęlice
Ad celebres rex cęlice to średniowieczna sekwencja napisana w języku łacińskim, która została utrwalona w Kodeksie Matyldy. Kodeks ten najprawdopodobniej został ofiarowany Mieszkowi II przez księżnę lotaryńską Matyldę w latach 1025–1028.
Sekwencja znajduje się na pierwszych stronach kodeksu (f. 1v–2r), a obok tekstu na lewym marginesie umieszczono zapis nutowy w postaci neum. Zarówno tekst, jak i zapis muzyczny są przypuszczalnie dziełem skryptorium benedyktyńskiego klasztoru w St. Gallen, chociaż styl pisma różni się od reszty kodeksu. Obecnie Kodeks Matyldy jest przechowywany w Universitätsbibliothek Düsseldorf jako depozyt miasta Düsseldorf.
Sekwencja Ad celebres rex cęlice jest najstarszym znanym zapisem tekstowym i nutowym na terenie Polski, co czyni ją prawdopodobnie najstarszą udokumentowaną pieśnią liturgiczną wykonywaną w tym kraju. Była ona znana wcześniej w innych krajach i zapisywana w różnych wersjach od X wieku.
Utwór składa się z 32 wersów o nieregularnej strukturze. Przeznaczony jest na święto Archanioła Michała i stanowi modlitwę chwalącą Chrystusa, odnosząc się również do Boga Ojca i Trójcy Świętej. Główne motywy związane są z chrześcijańską angelologią, szczególnie z naukami Pseudo-Dionizego o aniołach. W sekwencji wymienionych jest 9 chórów anielskich, a osobno wspomniani są archaniołowie: Michał, Gabriel i Rafał.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Teresa Michałowska: Literatura polskiego średniowiecza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. ISBN 978-83-01-16675-5.
Roman Michałowski. „Kodeks Matyldy: księga obrzędów z kartami dedykacyjnymi”, oprac. i edycja Brygida Kürbis z zespołem: Bogdan Bolz, Bogusław Nadolski, Danuta Zydorek, Kraków 2000: [recenzja]. „Studia Źródłoznawcze”. 40, s. 225–228, 2002.