Ad Beatissimi Apostolorum – encyklika papieża Benedykta XV opublikowana 1 listopada 1914, nosząca podtytuł O przyczynach obecnej wojny.
Papież w tym dokumencie zaapelował do liderów państw o zakończenie działań wojennych oraz przedstawił przyczyny konfliktu, który trwał wówczas na świecie.
Tło powstania
W dniu 28 lipca 1914 roku rozpoczęła się I wojna światowa. Wkrótce po tym zmarł papież Pius X. 3 września 1914 roku na konklawe kardynałowie wybrali nowego papieża, którym został kard. Giacomo della Chiesa, przyjmując imię Benedykt XV. Już na początku swojego pontyfikatu nowy papież musiał zmierzyć się z trwającą wojną. Ad Beatissimi Apostolorum była jego pierwszą encykliką.
Treść
Wezwanie do zakończenia wojny
Na początku swojego dokumentu Benedykt XV wyraża pragnienie zbawienia wszystkich ludzi. Wyraża smutek i zaniepokojenie z powodu trwającej wojny oraz wskazuje na cierpienia, jakie ludzie ponoszą w jej wyniku. Papież zwraca się z prośbą do przywódców krajów, aby w obliczu tych krzywd zakończyli działania wojenne i dążyli do rozwiązania sporów w sposób pokojowy.
Przyczyny wojny według papieża
W kolejnej części encykliki Benedykt XV wskazuje na przyczyny zła we współczesnym świecie, które, jego zdaniem, prowadzą do konfliktów. Papież wymienia: brak wzajemnej życzliwości między ludźmi, poniżanie autorytetu władz, konflikty między klasami społecznymi oraz nadmierne pragnienie dóbr materialnych, ignorując jednocześnie dążenie do wartości wiecznych. Następnie rozwija te myśli.
Brak miłości bliźniego
Benedykt XV zauważa, że nigdy wcześniej nie mówiono tak wiele o braterstwie ludzi, jak w czasach współczesnych, często jednak pomijając przesłanie Ewangelii oraz lekceważąc nauki Chrystusa i Kościoła. Równocześnie podkreśla, że nigdy nie było mniej braterskich relacji między ludźmi niż obecnie. Nienawiść rodzi się z różnic narodowościowych i klasowych, a wśród ludzi dominuje egoizm.
Poniżanie powagi władzy
Papież stwierdza, że więzi obowiązków między przełożonymi a ich podwładnymi niemal zanikły. Dotyczy to nie tylko władz państwowych, ale także rodzin i Kościoła. Przyczyną tego jest odejście od koncepcji, w której władza pochodzi od Boga lub z praw naturalnych, oraz uznanie, że władza wynika jedynie z woli ludzi. Prowadzi to do straszliwych czynów osób, które nie uznają żadnego prawa.
Walki jednych klas społecznych z drugimi
Benedykt XV zauważa, że społeczeństwo jest podzielone. Ubodzy, pod wpływem podżegaczy, nienawidzą tych, którzy posiadają majątek. Papież podkreśla, że z faktu, iż wszyscy ludzie są z natury równi, nie wynika, że powinni zajmować te same pozycje, ale takie, które potrafili zdobyć na podstawie swoich działań. Zauważa również, że osoby bogate nie przywłaszczyły sobie majątku biednych, a ich sytuację można poprawić ciężką, uczciwą pracą. Benedykt XV ubolewa nad przemocą i krwią wylaną podczas zamieszek klasowych. Apeluje do osób zajmujących wyższe pozycje, aby traktowały ludzi z niższych klas jak braci.
Nadmierne pożądanie dóbr doczesnych
Papież wskazuje, że źródłem problemów, o których wcześniej pisał, jest chciwość oraz przekonanie, że szczęśliwe życie wieczne nie istnieje, a szczęście można osiągnąć tylko na ziemi. To przekonanie łączy się z zazdrością wobec bogatych oraz nienawiścią do władzy, która nie pozwala na rabunki.
Aby przeciwdziałać tym tendencjom, Benedykt XV wzywa do miłości bliźniego oraz przypominania nauk Kościoła.
Sprawy Kościoła katolickiego
Papież na początku tej części przypomina osiągnięcia swojego poprzednika, Piusa X. Następnie apeluje o zakończenie niezgody i nieporozumień wśród katolików, potępia modernizm oraz zaleca jedność w związkach katolickich. Wzywa również kapłanów do posłuszeństwa swoim biskupom.
Zakończenie
Benedykt XV ponownie wzywa do zakończenia wojny.
Podkreśla także, że papież powinien być niezależny od wszelkiej władzy świeckiej, co obecnie, z powodu braku własnego państwa, nie jest możliwe.
Na zakończenie encykliki papież modli się o pokój, za siebie, Kościół i wszystkich ludzi oraz udziela błogosławieństwa.
Bibliografia
Benedykt XV: Ad Beatissimi Apostolorum. vatican.va. [dostęp 2018-12-23]. (ang.).