Acumen w literaturze
Acumen (pochodzące z łaciny słowo oznaczające ostrze, wierzchołek, a w przenośni bystrość i dowcip) to pojęcie w literaturze, które odnosi się do miejsca, w którym spotykają się dwie sprzeczne metody rozumowania. To zderzenie ma na celu wywołanie zarówno zaskoczenia, jak i przeżyć estetycznych. Ta sprzeczność opiera się na paradoksie, co prowadzi do odkrycia zaskakującej pointy, często dzięki nietypowej formie stylistycznej wypowiedzi.
Pojęcie to po raz pierwszy zostało użyte w tytule traktatu M. K. Sarbiewskiego – De acuto et arguto (1619–1620). Akumen jest jednym z kluczowych terminów w poetyce barokowej oraz jednym z najczęściej krytykowanych aspektów w późniejszej krytyce literackiej. Koncepcja acumenu stała się również istotnym elementem w poetyce rosyjskich akmeistów oraz stanowi podstawę słowotwórczą dla nazwy tego kierunku.