Actiones mixtae

Actiones mixtae to powództwa mieszane, które mają charakter penalno-odszkodowawczy. W prawie rzymskim stanowią one grupę powództw, gdzie żądanie powoda obejmowało zarówno uzyskanie świadczenia (ewentualnie odszkodowania), jak i nałożenie kary finansowej na pozwanego.

Cechy charakterystyczne

Powództwa mieszane klasyfikowane są obok powództw odszkodowawczych (actiones rei persecutoriae) oraz powództw karnych (actiones poenales). W tego typu sprawach powód mógł domagać się kwoty, która była wielokrotnością szkody (np. duplum, triplum, quadruplum).

W przypadku powództw mieszanych najczęściej dochodzono roszczeń wynikających z deliktów, a uzyskana kara pieniężna miała charakter prywatny, co oznaczało, że trafiała do powoda, a nie do skarbu państwa. Uiszczenie zasądzonej kary przez pozwanego zwalniało go z obowiązku zapłaty odszkodowania, co odróżniało actiones mixtae od actiones poenales.

Actiones mixtae a actiones divisoriae

W niektórych łacińskich źródłach, takich jak prace Ulpiana, powództwa mieszane definiowane są jako takie, w których obie strony procesu zajmują zmieszaną rolę (powoda i pozwanego). Do tej kategorii należą powództwa dotyczące rozgraniczenia nieruchomości, podziału spadku oraz podziału wspólnego majątku. W polskiej nauce prawa, dla odróżnienia od powództw penalno-odszkodowawczych, te sprawy określane są jako skargi działowe (actiones divisoriae).

Przykłady powództw mieszanych

actio iudicati
actio legis Aquiliae
actio de effusis vel deiectis

Bibliografia

Marek M. Kuryłowicz, Adam A. Wiliński, Rzymskie prawo prywatne, Kraków: „Zakamycze”, 1999, ISBN 83-7211-089-1, OCLC 830208116. Brak numerów stron w książce.

Władysław Rozwadowski, Prawo rzymskie, Wydanie II, Poznań 1992, ISBN 83-01-10031-1.