Actiones in ius conceptae
Actiones in ius conceptae (znane także jako actiones civiles) to powództwa, które bazują na prawie cywilnym. W kontekście prawa rzymskiego stanowią one grupę powództw, gdzie powód opiera swoje żądanie na zasadach prawa cywilnego, takich jak własność ex iure Quiritium lub wierzytelności cywilnej.
W przeciwieństwie do nich istnieją powództwa oparte na prawie urzędniczym (actiones honorariae).
Powództwa tego typu miały formułkę z intentio in us concepta. W przypadku powództw obligacyjnych, gdy powód nie żądał konkretnej sumy pieniędzy lub rzeczy (tzw. intentio incerta), intentio była poprzedzana krótkim wyjaśnieniem stanu faktycznego, zwanym demonstratio.
Jeśli sprawa była wszczęta powództwem opartym na prawie osobistym i prowadzona była w iudicium legitimum, to w momencie litis contestatio następowała konsumpcja skargi – dotychczasowy stosunek obligacyjny między stronami wygasał. W szczególności wygasało roszczenie materialne powoda. Powód nabywał jednak uprawnienie do uzyskania wyroku na podstawie treści formułki. Z kolei dla pozwanego powstawał obowiązek podporządkowania się wyrokowi. Wygaszenie dotychczasowego roszczenia materialnego powoda uniemożliwiało mu ponowne wytoczenie powództwa w tej samej sprawie. To odpowiada zasadzie bis de eadem re ne sit actio. W rezultacie pretor z urzędu paraliżował wszelkie próby ponownego wszczynania sporu, odmawiając przyznania powództwa (denegatio actionis).
Bibliografia
Marek M. Kuryłowicz, Adam A. Wiliński, Rzymskie prawo prywatne, Kraków: „Zakamycze”, 1999, ISBN 83-7211-089-1, OCLC 830208116. (Brak numerów stron w książce)
Władysław Rozwadowski, Prawo rzymskie, Wydanie II, Poznań 1992, ISBN 83-01-10031-1.