Actio negatoria
Actio negatoria to skarga negatoryjna (przecząca) w prawie rzymskim, która stanowi powództwo umożliwiające właścicielowi ochronę jego własności kwirytarnej przed naruszeniami, które nie polegają na pozbawieniu go posiadania.
Charakterystyka powództwa
Skarga negatoryjna była jednym z najstarszych środków petytoryjnych, zaliczającym się do skarg cywilnych. Należała do actiones in rem, co oznacza, że powodem mógł być każdy aktualny właściciel, natomiast pozwanym mogła być każda osoba, która naruszała jego własność. Przykłady takich naruszeń to np. wprowadzanie nieprzyjemnych zapachów (immissiones) na teren nieruchomości lub zachowanie, które sugerowało, że pozwany ma jakieś prawo do korzystania z niej, jak np. służebność.
W ramach actio negatoria powód domagał się stwierdzenia, że pozwanemu nie przysługuje żadne prawo do danej rzeczy. Właściciel musiał jedynie udowodnić swoje prawo do rzeczy oraz fakt, że to prawo zostało naruszone przez pozwanego. Sąd przyjmował domniemanie, że własność jest wolna od obciążeń, co przerzucało na pozwanego obowiązek udowodnienia, że przysługuje mu jakieś prawo do rzeczonej rzeczy, które wykonywał.
Pozwany zobowiązany był do zwrotu lub wynagrodzenia właścicielowi korzyści, które uzyskał, lub szkód, które wyrządził. Właściciel miał również prawo domagać się od pozwanego odpowiedniego zabezpieczenia (ustanowienia kaucji), by upewnić się, że naruszenia nie powtórzą się w przyszłości (cautio de amplius non turbando).
Zobacz też
- roszczenia petytoryjne
Bibliografia
- Marek M. Kuryłowicz, Adam A. Wiliński, Rzymskie prawo prywatne, Kraków: „Zakamycze”, 1999, ISBN 83-7211-089-1, OCLC 830208116. Brak numerów stron w książce.
- Władysław Rozwadowski, Prawo rzymskie, Wydanie II, Poznań 1992, ISBN 83-01-10031-1.