Actio commodati directa

W prawie rzymskim actio commodati directa to powództwo, które przysługuje komodantowi przeciwko komodatariuszowi w przypadku niewykonania umowy użyczenia. Należy ono do kategorii powództw in personam.

Charakterystyka powództwa

W ramach kontraktu użyczenia, komodatariusz miał obowiązek zwrócić użyczoną rzecz użyczającemu w ustalonym terminie lub w momencie, gdy cel użyczenia został osiągnięty. Dodatkowo, komodatariusz był odpowiedzialny za działania zawinione (culpa) oraz zobowiązany do odpowiedniego strzeżenia rzeczy (custodia).

Początkowo, roszczenia związane ze szkodami wynikającymi z umowy użyczenia były chronione wyłącznie przez pretorską skargę in factum, która zabezpieczała negatywny interes umowny, polegający na naprawieniu wyrządzonej szkody. Z biegiem czasu, szczególnie pod koniec republiki, gdy same odszkodowania nie były już wystarczające, pretor zaczął udzielać stronom umowy skarg cywilnych, mających na celu realizację postanowień kontraktu. W przypadku roszczeń komodanta, była to właśnie actio commodati directa.