Actinotia radiosa to gatunek motyla należący do rodziny sówkowatych.
Taksonomia
Gatunek ten został po raz pierwszy opisany w 1804 roku przez Eugeniusa Johanna Christopha Espera, który nadał mu nazwę Phalaena (Noctua) radiosa. Miejscem typowym dla tego gatunku jest Górna Sabaudia we Francji.
Morfologia
Motyl ten osiąga rozpiętość skrzydeł od 28 do 33 mm. Charakteryzuje się płaskim czołem oraz nitkowatymi czułkami u obu płci. Przednie skrzydło ma oliwkowobrązowe tło z nielicznymi jasnymi, podłużnymi paskami wychodzącymi z jego podstawy. Na tym tle widoczna jest wydłużona, wąska plamka okrągła z jasnym obrzeżeniem, duża poprzeczna plamka nerkowata o brązowym kolorze z białym środkiem oraz jasna, przerywana przepaska zewnętrzna. Wzdłuż krawędzi zewnętrznej skrzydła znajdują się klinowate znaki, które przechodzą na ciemnobrązową strzępinę w formie białych frędzelków. Tylnie skrzydło jest czarne, z białawą przepaską zewnętrzną, poprzecinaną czarnymi żyłkami, oraz białą strzępiną.
Gąsienice mają zwykle szarobrązowy kolor z rudym odcieniem. Na grzbiecie biegną ciemniejsze linie dorsalne i subdorsalne, a pomiędzy nimi znajdują się ukośne pasy. Po bokach ciała biegną jasnożółte linie, a powyżej nich występuje szereg wydłużonych, czarnych plamek – po parze na każdym segmencie. Głowa jest żółtawobrązowa, natomiast płytki analna i tułowiowa są brązowe.
Ekologia i występowanie
Owad ten zasiedla nasłonecznione miejsca na ubogich glebach, takie jak łąki mezofilne, suche, skaliste stoki, murawy psammofilne oraz murawy nawapienne z jałowcem. Dorosłe osobniki pojawiają się w jednym lub dwóch pokoleniach w ciągu roku, a gąsienice są aktywne latem i wczesną jesienią. Żerują na dziurawcach, szczególnie na dziurawcu zwyczajnym. Zimowanie odbywa się w stadium poczwarki.
Jest to gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z takich krajów jak Hiszpania, Andora, Francja, Niemcy, Szwajcaria, Austria, Włochy, Czechy, Słowacja, Węgry, Rumunia, Mołdawia, Bułgaria, Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Serbia, Czarnogóra, Albania, Macedonia Północna, Grecja oraz europejska część Rosji. W Azji występuje w Turcji, Armenii, na południu Sybrii oraz w krajach Azji Środkowej, w tym w Kazachstanie i Turkmenistanie. W Europie jest jednym z dwóch przedstawicieli rodzaju, obok cmuchy przejrzystej.
Motyl ten jest zagrożony wyginięciem w Europie Środkowej, a w wielu miejscach już całkowicie wyginął, głównie z powodu intensywnego użytkowania łąk. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” został zaklasyfikowany jako gatunek bliski zagrożenia (NT).
Przypisy