Acta Sanctorum

Acta Sanctorum to encyklopedyczny zbiór biografii świętych, który został opracowany przy użyciu tzw. krytyki historycznej. Oznacza to, że w wyniku badań historycznych oddzielono legendy od faktów potwierdzonych wiedzą na temat danej osoby.

Historia

Wydawanie tego zbioru rozpoczęto w Antwerpii w 1643 roku z inicjatywy belgijskiego jezuity Jana Bollanda. Jego działania kontynuowali współpracownicy, którzy stworzyli Towarzystwo Bollandystów. Tomy publikowane są w porządku kalendarzowym, zgodnie z datami liturgicznych świąt poświęconych poszczególnym świętym. W latach 1643–1794 wydano tomy od stycznia do szóstego tomu października. Prace nad tą kolekcją udało się wznowić po rewolucji francuskiej, mimo że zniszczyła ona inny projekt wydawniczy prowadzony przez Maurystów. Seria była kontynuowana w latach 1845-1883 w Brukseli (od siódmego do trzynastego tomu października). Po kolejnej długiej przerwie, w 1925 roku, wydano czwarty tom listopada.

W latach 1863–1867 paryskie wydawnictwo Victor Palmé opublikowało edycję parysko-rzymską, która obejmowała 60 tomów (wszystkie wydane do tego czasu przez bollandystów, tj. do dwunastego tomu października) w nowej redakcji Jeana Carnandet. Edycja ta różni się jednak wewnętrzną strukturą tomów oraz paginacją od oryginalnej edycji (np. Acta sancti Veroli w oryginalnej edycji z 1701 roku znajduje się w trzecim tomie czerwca, s. 382-388, natomiast w edycji parysko-rzymskiej z 1867 roku w czwartym tomie czerwca, na s. 310-314).

Na początku XX wieku, pod wpływem Hippolyte’a Delehaye’a SJ, prace nad wydawaniem nowych tomów uzyskały nowoczesne standardy krytyki historycznej. Proces ten jednak zatrzymał się na pierwszym tomie listopada (do 10 listopada). Dossier św. Marcina z Tours, którego święto obchodzone jest 11 listopada, jest tak obszerne, że zgodnie z nowymi standardami naukowymi wymaga znacznie większego wkładu pracy w porównaniu do XVII i XVIII wieku.

Obecnie zbiór składa się z 67 tomów. Prace nad dalszym wydawaniem tomów zostały wznowione przez reaktywowane Towarzystwo Bollandystów, które ma siedzibę w Collège Saint-Michel w Etterbeek (Bruksela).

Zobacz też

Bibliografia

Hippolyte Delehaye, L’Œuvre des Bollandistes à travers trois siècles (1615-1915), Bruksela, Société des Bollandistes, 1959.

Robert Godding, Bernard Joassart, Xavier Lequeux, François De Vriendt, De Rosweyde aux Acta Sanctorum. La recherche hagiographique des Bollandistes à travers quatre siècles, Bruksela, Société des Bollandistes, 2009.