ACT-CL J0102-4915
ACT-CL J0102-4915 to odległa gromada galaktyk znajdująca się w konstelacji Feniksa.
Jest to niezwykle gorąca, masywna i młoda gromada, będąca jedną z największych znanych gromad galaktyk na dużych odległościach od Ziemi, z przesunięciem ku czerwieni wynoszącym z=0,870. Światło tej gromady potrzebowało ponad siedmiu miliardów lat, aby dotrzeć do naszej planety. Nowo odkryta gromada otrzymała nieoficjalną nazwę El Gordo (po hiszpańsku „duża” lub „gruba”). Składa się z dwóch oddzielnych gromad galaktyk, których stosunek mas wynosi około 2:1, zderzających się z prędkością kilku milionów kilometrów na godzinę. Całkowita masa gromady wynosi M = (2,16 ± 0,32) × 1015 M☉, przy czym masa wszystkich gwiazd w gromadzie stanowi około 1%, a reszta masy to gorący gaz wypełniający przestrzeń między gwiazdami.
Gromada została odkryta przez naukowców z Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), którzy korzystali z zestawu teleskopów optycznych VLT oraz teleskopu kosmicznego Chandra. Kluczowe obserwacje zostały przeprowadzone przez Atacama Cosmology Telescope (ACT), które zidentyfikowało początkowe niewielkie zaburzenia znane jako efekt Suniajewa-Zeldowicza. Dokładna analiza tych zaburzeń doprowadziła do odkrycia nowej grupy galaktyk.
Interakcja gromad galaktyk w obecnie badanej gromadzie El Gordo przypomina zderzenie innej gromady, znanej jako Gromada Pocisk, która znajduje się znacznie bliżej. Obserwacje obu gromad dostarczają pośrednich dowodów na istnienie ciemnej materii. W obu przypadkach występują dowody na to, że rozkład widzialnej materii różni się od rozkładu masy, co sugeruje różnice w całkowitej ilości materii. Ciemna materia nie została spowolniona przez zderzenie, podczas gdy zwykła, widzialna materia tak.
Zobacz też
- SPT-CLJ2344-4243 – gromada odkryta w 2012 roku o podobnej wielkości