Acrab

Beta Scorpii (β Sco, Acrab)

Beta Scorpii, znana również jako Acrab, to gwiazda znajdująca się w gwiazdozbiorze Skorpiona, oddalona od Słońca o około 420 lat świetlnych.

Nazwa

Tradycyjna nazwa tej gwiazdy, Acrab, pochodzi z języka arabskiego; ‏العقرب‎ al-’Aqrab tłumaczy się jako „skorpion”. Alternatywna nazwa, Graffias, oznacza „szczypce” i według Allena wywodzi się od stgr. Γραψαῖος. W 2016 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna formalnie uznała nazwę Acrab jako oficjalną dla składnika β¹ Sco.

Charakterystyka obserwacyjna

Za pomocą małego teleskopu dostrzegalne są dwa składniki tej gwiazdy, oddalone od siebie o 13,7 sekundy kątowej (pomiar z 2017 roku). Ich obserwowane magnitudy wynoszą odpowiednio 2,56 i 4,90m. Beta Scorpii może być zakrywana przez Księżyc oraz planety Układu Słonecznego; już w 295 roku p.n.e. starożytny grecki astronom Timocharis dokumentował zakrycie tej gwiazdy przez Księżyc.

Pomiary paralaksy wykonane przez sondę Gaia, opublikowane w 2018 roku, wskazują, że gwiazda β² Sco znajduje się w odległości około 420 lat świetlnych od Słońca.

Charakterystyka fizyczna

Beta Scorpii jest układem wielokrotnym. Widoczne składniki β¹ Sco i β² Sco tworzą układy potrójne, co sprawia, że cały system składa się z sześciu gwiazd. Jaśniejszy składnik składa się z dwóch gwiazd A i B (z drugą o jasności 10,6m), oddalonych o 0,3″ (według danych z 2017 roku), natomiast składnik A jest gwiazdą spektroskopowo podwójną. Słabszy składnik zawiera składniki C i E (ten ostatni o jasności 6,6m), z których E również jest gwiazdą spektroskopowo podwójną.

Oprócz składnika E, o którym wiadomo mniej, w systemie tym znajdują się gorące, błękitne gwiazdy ciągu głównego, które należą do typu widmowego B.

Beta¹ Scorpii

Najjaśniejszy składnik Aa jest 4,5 razy jaśniejszy od Słońca. Jego temperatura wynosi około 27 000 K. Promień tej gwiazdy jest 6,3 razy większy od promienia Słońca, a masa piętnastokrotnie większa. W odległości 1,42 milisekundy kątowej od niej krąży składnik Ab, a obie gwiazdy obiegają wspólny środek masy co 6,82 doby. Składnik Ab ma jasność 3,9 razy większą niż Słońce, 4 razy większy promień oraz masę równą 10,4 masy Słońca. Obie masywne gwiazdy prawdopodobnie zakończą swoje życie w eksplozji supernowej. Para ta oraz dalszy składnik Beta Scorpii B obiegają wspólny środek masy w czasie wynoszącym około 610 lat.

Beta² Scorpii

Składnik Beta Scorpii C jest 3,5 razy jaśniejszy od Słońca i ma temperaturę około 24 000 K. Promień tej gwiazdy wynosi 2,9 raza więcej niż promień Słońca, a masa jest 8,2 raza większa. W okresie 39 lat gwiazda ta oraz składnik E, który znajduje się w odległości 0,1328″, obiegają wspólny środek masy. Składnik E tworzy parę gwiazd Ea i Eb, które obiegają swój środek masy co 10,7 doby. Jaśniejszy składnik Beta Scorpii Ea ma jasność 2,1 razy większą niż Słońce i temperaturę 13 000 K. Promień tej gwiazdy to 2,4 R☉, a jej masa jest 3,5 raza większa niż masa Słońca. Ta gwiazda ma nietypowy skład chemiczny, a jej widmo jest wzbogacone o rtęć i mangan.