Acinetobacter baumannii

Acinetobacter baumannii to gatunek bakterii Gram-ujemnych, które nie fermentują. Często są one odpowiedzialne za zakażenia oportunistyczne u ludzi. Naturalnym środowiskiem tych bakterii są woda oraz gleba. Infekcje wywoływane przez A. baumannii są powszechne w szpitalach, szczególnie u pacjentów poddawanych licznym procedurom inwazyjnym oraz tych przebywających na oddziałach intensywnej terapii. Bakteria ta może być wykrywana w różnych materiałach klinicznych, takich jak krew, mocz, płyn mózgowo-rdzeniowy oraz w materiałach z ran pooperacyjnych. Zakażenie u tych pacjentów często prowadzi do sepsy. A. baumannii może również stanowić część fizjologicznej mikroflory skóry człowieka, zwłaszcza u osób hospitalizowanych.

Morfologia i fizjologia

Bakterie Acinetobacter baumannii mają krótką, pękatą formę pałeczko-ziarniaków, które czasem tworzą dwoinki. Po zabarwieniu metodą Grama przyjmują różowy kolor, co wskazuje na ich gramujemny charakter, a ich odbarwianie alkoholem jest trudne. Te bakterie są pozbawione rzęsek, co odróżnia je od większości gramujemnych pałeczek niefermentujących. Wymagania pokarmowe są minimalne; mogą rosnąć na podłożach z jednym organicznym źródłem węgla. Jako źródło azotu mogą wykorzystać siarczan amonu lub azotany.

Na stałych pożywkach, A. baumannii wytwarza bezbarwne, okrągłe kolonie. Niektóre szczepy posiadają otoczkę, co powoduje powstawanie śluzowych kolonii. Bakterie te mają adhezyjne fimbrie, które umożliwiają ścisłe przyleganie komórek do siebie. Ta cecha utrudnia pobranie części kolonii ezy, ponieważ cała kolonia przylega do ezy. Optymalna temperatura wzrostu tej bakterii wynosi około 33-35 °C, jednak potrafią one przetrwać i rosnąć w temperaturze do 40 °C. Graniczne pH, w którym mogą się rozwijać, to od 5,0 do 8,0. Podczas metabolizmu wytwarzają lotne substancje o charakterystycznym, nieprzyjemnym zapachu.

Pałeczki A. baumannii prowadzą tlenowy metabolizm. Rozkładają laktozę, co sprawia, że na podłożu MacConkeya tworzą różowe kolonie. Nie produkują oksydazy cytochromowej, jak większość tlenowych pałeczek gramujemnych, co często prowadzi do ich pomylenia z fermentującymi pałeczkami z rodziny Enterobacteriaceae. W celu ich rozróżnienia wykorzystuje się badanie rozkładu cukrów w warunkach tlenowych i beztlenowych na podłożu Hugh-Leifsona.

Chorobotwórczość i leczenie

Występowanie szczepów odpornych na większość stosowanych antybiotyków (MDRAB – multidrug-resistant A. baumannii) stanowi poważny problem terapeutyczny. Najskuteczniej w leczeniu działają imipenem oraz sulperazon (cefoperazon + sulbaktam).

W literaturze pojawiają się doniesienia o częstych zakażeniach Acinetobacter baumannii wśród amerykańskich żołnierzy przebywających w Iraku.