Achremowce

Achremowce (biał. Ахрэмаўцы; ros. Ахремовцы; w historii znane również jako Achramowce) to agromiasteczko znajdujące się na Białorusi, w rejonie brasławskim w obwodzie witebskim, około 8 km (w linii prostej) na południowy wschód od miasta Brasław, w pobliżu jeziora Drywiaty; jest siedzibą sielsowietu.

Historia

Przed XVIII wiekiem miejscowość nosiła nazwę „Dwór Olgierdowszczyzna”. Po przejściu w ręce rodziny Achremowiczów, zmieniła nazwę na obecną. Kolejnymi właścicielami byli Salmanowicze herbu Szaszor. W 1748 roku Dominik Salmanowicz, chorąży petyhorski, sprzedał majątek Janowi Augustowi Hylzenowi (1702–1767) oraz jego żonie Konstancji z Broel-Platerów. Nowi właściciele zbudowali tutaj rezydencję, zmieniając nazwę na Belmont. Obecnie Belmont to jedynie nazwa parku, który pozostał po dawnych rezydencjach; sama wieś, a obecnie agromiasteczko, znana jest znowu jako Achremowce, od co najmniej 1918 roku.

Następnym właścicielem Belmontu był Józef Jerzy Hylzen, młodszy syn Jana Augusta. W swoim testamencie z 1783 roku napisał: (…) „uwolnić wiecznie poddanych wszystkich dóbr moich, nadając im wolność wyjścia i udania się dokądby chcieli z całą ich własnością. Regularnie łożyć przez wieczność połowę dochodów wszystkich dóbr moich na pomnożenie i zachęcenie nauk i kunsztów, na edukację ubogiej szlachty, na utrzymanie ludzi w potrzebie, na erekcję szpitalów, a także na wspomożenie biednych wieśniaków w ubóstwie lub nieszczęściu”. Po jego śmierci testament nie został zrealizowany. Jego małoletni syn zmarł, a majątek przeszedł na bratanek, Idzi Hylzen (1772–1801), który w 1798 roku sprzedał klucz belmoncki Mikołajowi Manuzziemu (~1730–1809), awanturnikowi i targowiczaninowi, który osiedlił się tutaj (i zmarł). Po nim właścicielem Belmontu został jego syn, Stanisław Manuzzi (1773–1823), także targowiczanin, żonaty z Konstancją z Broel-Platerów (1782–1874), która założyła w Belmoncie kilka zakładów dobroczynnych. Po bezdzietnej śmierci Stanisława, Belmont przeszedł w ręce Wilhelma Ignacego Broel-Platera (1791–1854), najmłodszego brata Konstancji. To wywołało trwający 80 lat proces sądowy, który rodzina Platerów przegrała w 1903 roku. Po Wilhelmie Ignacym majątek odziedziczył jego najmłodszy syn Feliks Witold Broel-Plater (1849–1924), żonaty z Elżbietą Potocką (1874–1960), która była ostatnią właścicielką majątku aż do 1939 roku.

Po III rozbiorze Polski w 1795 roku, Belmont, wcześniej należący do województwa brasławskiego Rzeczypospolitej (a przed 1793 rokiem do województwa wileńskiego), znalazł się w powiecie brasławskim guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego, a od 1843 roku w powiecie nowoaleksandrowskim guberni kowieńskiej. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Achremowce wróciły do Polski, wchodząc w skład gminy Brasław w powiecie brasławskim województwa wileńskiego.

Zgodnie z Powszechnym Spisem Ludności z 1921 roku, wieś zamieszkiwało 331 osób, z czego 130 wyznawało rzymski katolicyzm, 186 prawosławie, 1 ewangelicyzm, a 14 judaizm. Spośród mieszkańców, 159 zadeklarowało polską przynależność narodową, 161 białoruską, 6 żydowską, a 5 inną. W miejscowości znajdowało się 57 budynków mieszkalnych. W 1931 roku w 74 domach mieszkało 160 osób.

Miejscowość była częścią parafii rzymskokatolickiej w Belmont oraz prawosławnej w Brasławiu. Podlegała Sądowi Grodzkiemu w Brasławiu i Okręgowemu w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Brasławiu.

Od 1945 roku Achremowce znalazły się w ZSRR, a od 1991 roku są częścią Republiki Białorusi.

W trakcie II wojny światowej, Achremowce zostały niemal całkowicie zniszczone przez pożary – ocalało jedynie 9 domów.

Folwark Belmont (biał. Бяльмонты) został przyłączony do wsi Achremowce w 1976 roku.

W czasach ZSRR w miejscowości funkcjonował kołchoz „Szlak Lenina”. Obecnie działa tutaj zakład produkcji brykietów torfowych „Brasław” oraz przedsiębiorstwo przetwórstwa mleczarskiego „Brasławskoje”. W miejscowości znajdują się: szkoła średnia i muzyczna, przedszkole, dom kultury, biblioteka, punkt felczersko-akuszerski oraz poczta.

Populacja miejscowości w różnych latach przedstawiała się następująco:

1798 – 233
1902 – 300
1931 – 360
1995 – 1549
1999 – 1446
2009 – 1312

Zabytki i ważniejsze obiekty

Kaplica grobowa Platerów na cmentarzu katolickim z 1858 roku
Budynek szkoły z 1930 roku, gdzie w 1975 roku odsłonięto tablicę upamiętniającą partyzantów walczących w czasie II wojny światowej
Zbiorowa mogiła żołnierzy i partyzantów radzieckich w centrum wsi z 1944 roku. W 1973 roku wzniesiono tu pomnik ku czci 166 poległych – obiekt o znaczeniu historyczno-kulturalnym Białorusi z numerem 213Д000176
Cerkiew św. Mikołaja z lat 1885–1886
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego z 2003 roku
Kurhan „Belmonty”, odkryty w 1892 roku (z VIII–X wieku) – historyczno-kulturalny zabytek Białorusi o numerze 213В000175, zlokalizowany pół kilometra na południe od centrum miasteczka.

Dawne pałace i park

Wielki park romantyczny, będący pozostałością po rezydencjach w Belmoncie, to największy tego typu park na Białorusi, o powierzchni 65 ha. Został prawdopodobnie założony przez Potockich w ostatniej ćwierci XVIII wieku. Obecnie park, o powierzchni 62 ha, nosi imię Iwana Miczurina. Składa się z dwóch części – górnej (otaczającej ruiny dworskich zabudowań) oraz dolnej (położonej nad jeziorem). W górnej części parku, w pobliżu rumowiska, wybudowano kościół Podwyższenia Krzyża Świętego, z białej cegły silikatowej. Dodatkowo w parku utworzono ścieżkę przyrodniczą „Park Belmont” z kilkunastoma przystankami oraz tablicami informacyjnymi.

Majątek Belmont został opisany w 4. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej autorstwa Romana Aftanazego.