Achema

Achema A.B.

Achema A.B. to litewskie przedsiębiorstwo funkcjonujące w branży chemicznej, które specjalizuje się w produkcji nawozów sztucznych.

Historia

Budowa zakładu zajmującego się produkcją nawozów azotowych, zlokalizowanego w Janowie, na obszarze Litewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, rozpoczęła się w 1962 roku. Wówczas firma nosiła nazwę Azotas. W 1965 roku uruchomiono pierwszą instalację (A-1), produkującą wodę amoniakalną. Natomiast w 1968 roku rozpoczęto działalność w wytwórni metanolu.

W 1971 roku zainstalowano kolejną jednostkę do produkcji wody amoniakalnej (A-2) oraz dwie instalacje do wytwarzania mocznika. W 1972 roku zainicjowano produkcję kwasu azotowego, co pozwoliło na rozszerzenie oferty o azotan amonu, który zaczął być produkowany w 1973 roku. W tym samym roku uruchomiono linię do produkcji żywic mocznikowo-formaldehydowych oraz dyspersji poli(octanu winylu). W latach 70. XX wieku uruchomiono kolejne instalacje do produkcji kwasu azotowego i amoniaku, a także wytwórnię formaliny w 1979 roku. W 1987 roku zaczęto produkcję ciekłych nawozów NPK.

W 1994 roku, po uzyskaniu przez Litwę niepodległości, przedsiębiorstwo zostało sprywatyzowane i przekształcone w spółkę akcyjną (lit. akcinė bendrovė) pod nazwą Achema A.B.

W 1995 roku oferta spółki została rozszerzona o roztwór saletrzano-mocznikowy (urea-ammonium nitrate, UAN), w 1999 roku o roztwór siarczanu glinu, a w 2003 roku o azotan amonowo-wapniowy. W 2007 roku uruchomiono instalacje produkujące ciekły dwutlenek węgla oraz AdBlue. Natomiast w 2008 roku rozpoczęto produkcję żywic melaminowych.

Zakład korzysta z energii wytwarzanej m.in. przez dwie elektrociepłownie kogeneracyjne, które zostały uruchomione w latach 2003 i 2011.

Produkty

Wydajność produkcyjna instalacji Achemy

Wyciek amoniaku (1989)

20 marca 1989 roku na terenie zakładu miała miejsce poważna katastrofa. W 10-tonowym zbiorniku magazynowym ciekłego amoniaku nastąpił gwałtowny wzrost ciśnienia, co doprowadziło do zniszczenia zbiornika i uwolnienia blisko 7,5 tony tej substancji. Amoniak utworzył 70-centymetrową warstwę na powierzchni ziemi, a następnie szybko odparował i spalił się spontanicznie, co wywołało pożar wszystkich obiektów w pobliżu, w tym zbiorników z 15 tys. ton nawozów NPK 11-11-11. Opary amoniaku oraz produkty rozkładu nawozów azotowych stworzyły chmurę, która zanieczyściła obszar o powierzchni około 400 km². W wyniku wypadku oraz akcji ratowniczej zginęło 7 osób, a 57 zostało rannych. Ewakuowano około 32 tys. osób z Janowa i okolic.

Prywatyzacja polskiego przemysłu chemicznego

Achema wielokrotnie wyrażała zainteresowanie udziałem w prywatyzacji polskich spółek z branży chemicznej. W 2009 roku znalazła się na tzw. krótkiej liście firm, które złożyły oferty na zakup Ciechu, Zakładów Azotowych w Tarnowie-Mościcach oraz Zakładów Azotowych w Kędzierzynie. W 2010 roku Achema była wymieniana jako potencjalny nabywca spółki Anwil od PKN Orlen.