Achacy Corell (młodszy)

Achacy Corell, znany również jako Achacy Korel (urodzony po 1646, zmarł w 1696) – był drukarzem oraz wydawcą działającym w Elblągu.

Był jedynym synem Achacego, który był właścicielem oficyny drukarskiej w Elblągu. Po jego śmierci w 1659 roku, zakład prowadziła jego żona, Elżbieta z Preussów, pod nazwą „Dziedziców”. Achacy przejął oficynę w 1669 roku, osiągając pełnoletność. Okazał się on jednak znacznie mniej dynamicznym przedsiębiorcą niż jego ojciec; w czasie swojej blisko 30-letniej działalności wydawniczej wydał zaledwie około 120 pozycji, co stanowiło zaledwie połowę tego, co osiągnął jego ojciec, z czego jedynie 13 tytułów zostało potwierdzonych w Bibliografii polskiej Estreicherów. Władze Elbląga wspierały drukarza, umarzając jego długi, przydzielając mu deputaty zboża i drewna oraz nadając mu tytuł „drukarza Rady Miejskiej” („Senatus Typographus”) w 1689 roku, mimo że sam Corell używał go już od początku lat 80. XVII wieku.

Corell blisko współpracował z gdańskim księgarzem i introligatorem Chrystianem Mansklapem, realizując jego zamówienia. W latach 1674 i 1675 druki Corella były dodatkowo sygnowane nazwiskiem jego szwagra Jana Arnolda, który prawdopodobnie pełnił funkcję technicznego kierownika firmy.

Podobnie jak jego ojciec, Corell wykonywał wiele prac na rzecz Gimnazjum Elbląskiego. Drukował przemówienia rektorów oraz zaproszenia na różne uroczystości szkolne, takie jak publiczne dysputy i przedstawienia teatralne. Wydawał także podręczniki, w tym słownik Jana Rheniusa Donatus Latino-Germano-Polomicus cum adjecto Declinandi et Conjugandi modo Polonico w 1674 roku (inna praca tego autora, Compendium latinae grammaticae pro discentibus scriptorum, ukazała się w elbląskiej oficynie jeszcze przed jej przejęciem przez młodszego Corella w 1668 roku). W 1676 roku wznowił Viertzig Dialogi Mikołaja Volckmara, które zostały wydane niemal trzydzieści lat wcześniej przez jego ojca. Okres działalności Achacego Corella młodszego przypadł na kryzys Gimnazjum Elbląskiego; szkole brakowało wybitnych pedagogów, co spowodowało, że w oficynie, w przeciwieństwie do wcześniejszych lat, nie ukazywały się istotniejsze dzieła naukowe i literackie.

Corell kontynuował wydawanie druków okolicznościowych oraz panegirycznych. Wydał wiele utworów swojego stryja, kaznodziei Samuela Corella (1607–1687), w tym dedykowane kolejnym królom Polski, Michałowi Korybutowi Wiśniowieckiemu (Vivat Rex Michael!, 1669) oraz Janowi III Sobieskiemu (Vivat rex Joannes Tertius! Glück zu dem Könige Joanni dem Dritten…, 1677). W oficynie Corella ukazywały się również dzieła kaznodziejskie, przede wszystkim głoszone w kościele luterańskim Najświętszej Maryi Panny w Elblągu.

Wśród polskich druków młodszego Corella znajdują się dzieła Macieja DobrackiegoKancelaria polityczna (1672) oraz Wydworny polityk podawając sposobi jako we wszelakich rozmowach z zacnymi osobami wydwornych zażywać offertów (1672, drugie wydanie 1682). Corell wydał również trzyjęzyczne, łacińsko-niemiecko-polskie dzieło Sententie na niedzielne dni y uroczyste święta z Bibliey S. zebrane Wacława Gersona Brosiusa (1674).

Achacy Corell młodszy zmarł bezpotomnie w 1696 roku. Jego firma przeszła w ręce spokrewnionej rodziny kupieckiej Preussów, a działalność wydawniczą kontynuował Samuel Preuss.

Bibliografia

  • Krystyna Korotajowa, Achacy Korel, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XIV, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1968-1969 (informacje przy życiorysie ojca).
  • Krystyna Korotajowa, Achacy Korel młodszy, w: Słownik pracowników książki polskiej (pod redakcją Ireny Treichel), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Łódź 1972.
  • Jerzy Sekulski, Achacy Corell II (po 1646-1696), drukarz i wydawca elbląski, w: Zasłużeni ludzie dawnego Elbląga (pod redakcją Mariana Biskupa), Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wrocław 1987.
  • Jan Szturc, Ewangelicy w Polsce. Słownik biograficzny XVI-XX wieku, Ośrodek Wydawniczy „Augustana”, Bielsko-Biała 1998.

Linki zewnętrzne

Druki Achacego Corella (młodszego) w bibliotece Polona