Acetabularia, parasolowiec (Acetabularia)
Acetabularia, znana również jako parasolowiec, to rodzaj jednokomórkowych i jednojądrzastych glonów morskich, które osiągają imponujące rozmiary jak na organizmy jednokomórkowe. Należą one do grupy zielenic.
Charakterystyka
Charakterystycznym elementem Acetabularia jest parasolowaty kształt, z wąską nóżką, która ma długość od 0,5 do 10 cm, oraz stożkowaty kapelusz wywinięty na zewnątrz, z radialnymi prążkami. U podstawy nóżki znajduje się duże jądro komórkowe, a sama podstawa, określana jako rizoid, umożliwia łatwą regenerację rośliny. Acetabularia charakteryzuje się także skomplikowanym cyklem życiowym.
W serii badań rozpoczętych w Niemczech po 1935 roku, skupiających się na transplantacji fragmentów roślin pomiędzy A. mediterranea a A. crenulata, Joachim Hämmerling udowodnił, że informacja genetyczna znajduje się w jądrze komórkowym organizmów. Wyniki tych badań opublikowano dopiero w 1953 roku, po okresie izolacji Niemiec.
Acetabularia, zwłaszcza A. acetabulum, jest uznawana za modelowy organizm w badaniach dotyczących relacji pomiędzy jądrem a cytoplazmą, organizacji cytoszkieletu oraz rytmów dobowych. Z najnowszych badań wynika, że w co najmniej 16 organizmach z różnych gałęzi ewolucyjnych kodony są przypisane do innych aminokwasów niż te standardowo uznawane. Wiele gatunków Acetabularia interpretowało kodony UAG i UAA, zazwyczaj oznaczające „stop”, jako glicynę.
Gatunki i występowanie
Opisano około 30 gatunków Acetabularia:
- Acetabularia acetabulum – występuje w wodach Europy (Adriatyk, Francja, w tym Korsyka, Grecja, europejska część Turcji, Włochy, w tym Wenecja Euganejska, Malta, Hiszpania, w tym Wyspy Kanaryjskie, dawna Jugosławia), Afryki (Algieria, Egipt, Libia, Maroko, Tunezja) oraz Azji (Turcja, Cypr, Izrael, Liban, Syria, Sri Lanka).
- Acetabularia antillana – obecnie uznawana za synonim Chalmasia antillana
- Acetabularia calyculus – spotykana u wybrzeży zachodniej i południowej Australii.
- Acetabularia caraibica – obecnie synonim Acetabularia crenulata
- Acetabularia caribaeum – obecnie synonim Acetabularia crenulata
- Acetabularia clavata – obecnie synonim Parvocaulis clavatus
- Acetabularia crenulata – opisana w wodach Morza Karaibskiego, występuje w wielu lokalizacjach.
- Acetabularia dentata – opisana w wodach Indonezji, występuje również w Japonii, Morzu Południowochińskim, Filipinach, Singapurze, Papui-Nowej Gwinei, Fidżi, Nowej Kaledonii, Wyspach Salomona.
- Acetabularia denudata – obecnie synonim Acetabularia major
- Acetabularia exigua – obecnie synonim Parvocaulis exiguus
- Acetabularia farlowii – występuje w wodach tropikalnego i subtropikalnego zachodniego Atlantyku, a także na Bermudach, Florydzie, w Teksasie, Meksyku i na Kubie.
- Acetabularia gigas – obecnie synonim Acetabularia major
- Acetabularia haemmerlingii – żyje w Pacyfiku wokół Wysp Salomona.
- Acetabularia integra – obecnie synonim Acetabularia acetabulum
- Acetabularia kilneri – występuje wokół Andamanów, w Indiach, Queensland, Nowej Kaledonii i wokół Wysp Salomona.
- Acetabularia major – występuje w Azji (Tajlandia, Chiny, Japonia, Tajwan, Indonezja, Filipiny, Wietnam), a także w Queensland i Nowej Kaledonii.
- Acetabularia mediterranea – obecnie synonim Acetabularia acetabulum
- Acetabularia minutissima – obecnie synonim Parvocaulis parvulus
- †Acetabularia miocenica (incertae sedis)
- Acetabularia moebii – obecnie synonim Parvocaulis parvulus
- Acetabularia myriospora – opisana w Ameryce Południowej i Środkowej (Brazylia, Belize, Wenezuela, Karaiby, w tym Kuba).
- Acetabularia parvula – obecnie synonim Parvocaulis parvulus
- Acetabularia peniculus – występuje w Australii, Tasmanii i Nowej Kaledonii.
- Acetabularia philippinensis – obecnie synonim Acetabularia ryukyuensis
- Acetabularia polyphysoides – obecnie synonim Parvocaulis polyphysoides
- Acetabularia pusilla – obecnie synonim Parvocaulis pusillus
- Acetabularia roxasii – obecnie synonim Acetabularia ryukyuensis
- Acetabularia ryukyuensis – występuje w Azji (Japonia, Morze Południowochińskie, Tajwan, Indonezja, Filipiny).
- Acetabularia schenckii – występuje w Północnej, Środkowej i Południowej Ameryce (Floryda, Teksas, Karaiby, w tym Kuba, Martynika, St. Eustatius, Bermudy, Barbados, Brazylia, Wenezuela, Panama, Kolumbia), a także w wodach tropikalnych i subtropikalnych zachodniego Atlantyku.
- Acetabularia suhrii – obecnie synonim Acetabularia calyculus
- Acetabularia tsengiana – obecnie synonim Parvocaulis exiguus
- Acetabularia velasquezii – obecnie synonim Parvocaulis exiguus
- Acetabularia wettsteinii – obecnie synonim Parvocaulis parvulus
Przypisy
Bibliografia
Hammerling, J. (193I). Entwicklung und FormbildungsvermCgen von Acetabularia mediterranea. Biol. Zbl. 51, 633.
Hammerling, J. 1953. Nucleo-cytoplasmic relationships in the development of Acetabularia. J. Intern. Rev. Cytol. 2: 475-498.
Mandoli, Dina F. (1998). How Is the Complex Architecture of a Giant Unicell Built? Annual Review of Plant Physiology and Plant Molecular Biology 49: 173-198.