Acanthocarpus Lehm.
Rodzaj roślin należący do rodziny szparagowatych, obejmujący siedem gatunków, które występują endemicznie w zachodniej Australii. Rośliny te zasiedlają różnorodne formacje stepowe, w tym te z rodzaju Triodia, na glebach piaszczystych, piaszczysto-gliniastych oraz wapiennych. Można je spotkać również w niskich wrzosowiskach, zaroślach na nadbrzeżnych wydmach, a także na glebach piaskowcowych lub piaszczystych, wzdłuż brzegów cieków wodnych, w zaroślach i lasach, preferując gleby piaszczyste lub piaszczysto-gliniaste.
Nazwa naukowa tego rodzaju pochodzi z języka greckiego, gdzie słowa άκανθα (akantha – cierń, kolec) oraz καρπός (karpos – owoc) łączą się w jedną całość.
Morfologia i biologia
To wieloletnie, kłączowe rośliny zielne, osiągające do 1 metra wysokości, które tworzą kępy. Ich liście są naprzemianległe, siedzące, równowąskie, a u nasady tworzą pochwy liściowe, które zachodzą na siebie i okalają łodygę. Oś główna łodygi jest prosta, a u starszych roślin może mieć krótkie, boczne odgałęzienia lub być rozwidlona. Kwiaty są obupłciowe, małe i zebrane w zredukowaną wierzchotkę, wsparte przysadkami (u gatunku Acanthocarpus verticillatus występują w gronie z 1–3 okółkami kwiatów). Kwiatostany wyrastają na końcach bocznych odgałęzień łodygi lub kątowo w jej górnej części. Listki okwiatu są krótko zrośnięte, niemal tej samej wielkości, trwałe, w kolorze różowym lub białym z brązowymi lub fioletowymi żyłkami. Nitki pręcików osadzone są na listkach okwiatu; pylniki mają kształt podługowaty, są osadzone grzbietowo i skierowane do wewnątrz, pękając przez podłużne szczeliny. Zalążnia jest mała, jajowata, trójkomorowa, z pojedynczym zalążkiem w każdej komorze. Szyjka słupka jest nitkowata, o długości równiej pręcikom, zakończona drobnym, prostym znamieniem. Owocami są trójwrębne, kulistawe torebki, pokryte szorstkimi wyrostkami, brodawkowate, rzadko nagie, które zawierają od 1 do 3 nasion, mających kształt kulistawy do elipsoidalnego, w kolorze złotobrązowym.
Liczba chromosomów w tych roślinach wynosi 2n = 16 lub 32.
Systematyka
Pozycja systematyczna
Rodzaj należy do plemienia Lomandreae w ramach podrodziny Lomandroideae, w obrębie rodziny szparagowatych (Asparagaceae).
Wykaz gatunków:
- Acanthocarpus canaliculatus A.S.George
- Acanthocarpus humilis A.S.George
- Acanthocarpus parviflorus A.S.George
- Acanthocarpus preissii Lehm.
- Acanthocarpus robustus A.S.George
- Acanthocarpus rupestris A.S.George
- Acanthocarpus verticillatus A.S.George