Acacia caven
Acacia caven to gatunek drzewa lub krzewu liściastego z rodziny bobowatych, który występuje w Argentynie, Boliwii, Chile, Paragwaju, Urugwaju oraz południowej Brazylii.
Morfologia
Pokrój
Jest to niskie drzewo lub krzew o rozłożystym pokroju, osiągające wysokość od 7 do 10 metrów, chociaż zazwyczaj nie przekracza 6 metrów. Rośnie pojedynczo lub w grupach, nazywanych espinillares. Kora ma ciemnobrązowy kolor.
Liście
Liście są stosunkowo trwałe (opadają dopiero zimą), pierzaste, składające się z 3–10 par listków, które są podzielone na 11–26 par blaszek. Długość liści wynosi od 4 do 5 cm, a długość pojedynczych listków to 12–22 mm, rozmieszczonych co około 0,1 cm. Liście mają jasnozieloną barwę. Przylistki mają postać lekko omszonych, czerwonobrązowych cierni, które z wiekiem stają się jaśniejsze i szare. Ich długość wynosi od 30 do 50 mm. Ogonki liściowe mają długość 5–11 mm i zawierają jeden, bezszypułkowy gruczoł.
Kwiaty
Kwiaty są jasnożółte, kuliste i mają średnicę około 1,5 cm. Są bezszypułkowe i zebrane w kwiatostany. Szypułki kwiatostanów są omszone i mają długość od 6 do 11 (16) mm. Podsadki są trwałe i dzielą się na cztery lub pięć części. Zarówno kielich, jak i korona mają pięć części. Pręciki tworzą skupiska, które przyciągają owady. Kwitnienie trwa od czerwca do listopada.
Owoce
Owoce to strąki o czarnej lub ciemnobrązowej barwie, okrągłe w przekroju, proste i skórzaste, osiągające długość około 5 cm.
Gatunki podobne
Vachellia farnesiana, z którą Acacia caven bywa łączona przez niektórych systematyków. Różnice dotyczą głównie budowy gruczołu na ogonku liściowym.
Biologia i ekologia
Siedlisko
Gatunek preferuje miejsca nasłonecznione oraz gleby o odczynie od kwaśnego do lekko zasadowego. Występuje w obszarach o klimacie śródziemnomorskim i gorącym, a także potrafi przetrwać długie okresy suszy. Jest gatunkiem ekspansywnym na terenach przekształconych przez człowieka.
Jest bardzo powszechny w argentyńskiej prowincji Entre Ríos, gdzie rośnie na terenach zalewowych. Te aluwialne lasy nazywane są espinal, a termin ten odnosi się do różnych typów kolczastych zbiorowisk w krajach hiszpańskojęzycznych. Suche lasy, w których rosną A. caven i Celtis spinosa, są określane jako espinillares. W suchszych rejonach centralnej Argentyny, wraz z innymi gatunkami, tworzy kolczaste niskie lasy i zarośla zwane espinales. Spotykany jest także na pampie, a w Andach występuje do wysokości 3200 m n.p.m. W Chile jest dominującym gatunkiem sawannowej formacji espinal i wchodzi w skład różnych odmian matorralu, takich jak zarośla espinares, które są wtórnymi zbiorowiskami na terenach odlesionych.
Genetyka
Liczba chromosomów wynosi 2n = 26.
Interakcje
Kwiaty Acacia caven są źródłem pokarmu dla pszczół, które wykorzystują je do produkcji miodu. Kora i liście stanowią przysmak dla koszatniczek. Ciernie rzadko są zasiedlane przez mrówki.
Systematyka i zmienność
Budowa podsadek jest charakterystyczna dla rodzaju Vachellia, dlatego niektórzy systematycy klasyfikują ten gatunek jako Vachellia caven. Z uwagi na różnorodność siedlisk, istnieje wiele podgatunków i odmian.
Zastosowanie
Kwiaty Acacia caven są wykorzystywane w produkcji perfum (stąd jedna z ich nazw zwyczajowych to aromo), a tanina pozyskiwana z owoców służy do garbowania skór. Twarde drewno tego gatunku ma doskonałe właściwości opałowe.