Abydosaurus
Abydosaurus to rodzaj zauropoda należącego do rodziny brachiozaurów (Brachiosauridae), który żył we wczesnej kredzie na obszarze współczesnej Ameryki Północnej. Został opisany w 2010 roku przez Daniela Chure’a i jego zespół na podstawie niemal całkowitej czaszki połączonej z czterema pierwszymi kręgami szyjnymi (DINO 16488). Oprócz holotypu odkryto także wiele czaszek oraz fragmentów szkieletu pozaczaszkowego. Skamieniałości te znalazły się w osadach u podstawy ogniwa Mussentuchit w formacji Cedar Mountain. Wiek skał szacuje się na alb, około 104 miliony lat. W odróżnieniu od innych wczesnokredowych północnoamerykańskich zauropodów, Abydosaurus wyróżnia się budową szkieletu pozaczaszkowego – centra kręgów szyjnych są mniej wydłużone niż u paluksizaura i prawdopodobnie zauroposejdona. Kość ramienna przypisywana do rodzaju Abydosaurus ma około 1,6 m długości, podobnie jak kość ramienna cedarozaura, lecz jest od niej znacznie szersza. Zęby tego gatunku przypominają te, które występują u astrodona i pleurocela. Abydosaurus jest pierwszym kredowym zauropodem z Ameryk, którego kompletną czaszkę odnaleziono. Wszystkie cztery znane czaszki przedstawicieli tego rodzaju mają zbliżone wymiary – mierzą około 0,5 m długości oraz 0,5 m wysokości w tylnej części. W obu połówkach szczęki i żuchwy znajduje się po 14 zębów; zęby szczękowe mają D-kształtny przekrój i są większe od odpowiadających im zębów żuchwy, które są bardziej okrągłe. Zęby Abydosaurus są węższe niż u wcześniejszych przedstawicieli Brachiosauridae – ta tendencja jest również widoczna w wielu innych grupach zauropodów. Z analizy filogenezy przeprowadzonej przez Chure’a i współpracowników wynika, że Abydosaurus jest taksonem siostrzanym brachiozaura, przy czym autorzy przypisują do rodzaju Brachiosaurus zarówno północnoamerykański gatunek typowy B. altithorax, jak i afrykański B. brancai. W przeciwieństwie do Michaela Taylora, który uważa, że różnice między tymi gatunkami są zbyt istotne, by łączyć je w jeden rodzaj, i zalicza B. brancai do rodzaju Giraffatitan.
Nazwa Abydosaurus wywodzi się od greckiej nazwy staroegipskiego miasta Abydos, położonego nad Nilem, które według wierzeń było miejscem spoczynku głowy i szyi Ozyrysa, boga życia i śmierci. Odnosi się to do holotypu, który składa się z głowy i szyi, odnalezionego w rejonie rzeki Green River. Nazwa gatunkowa gatunku typowego, mcintoshi, honoruje Jacka McIntosha, który wspierał Dinosaur National Monument oraz badania nad zauropodami.
== Przypisy ==