Abwehrgruppe-218, znana również jako Grupa Bojowa „Edelweiß” (niem. Kampfgruppe „Edelweiß”) – to ochotnicza formacja zbrojna SS, skoncentrowana na działaniach specjalnych, składająca się z Słowaków, Kozaków dońskich, ludzi z Kaukazu oraz Niemców, powstała pod koniec II wojny światowej.
Historia
W połowie września 1944 roku do Bratysławy przybył SS-Obersturmbannführer Erwin Thun von Hohenstein, wysłany przez Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy (niem. RSHA). Posiadał on bogate doświadczenie w działaniach przeciwpartyzanckich, zdobyte na terenach okupowanych w ZSRR i Polsce. Jego zadaniem było stworzenie jednostki wojskowej do zadań specjalnych o nazwie Abwehrgruppe-218, której głównym celem miało być zwalczanie słowackiej i sowieckiej partyzantki w centralnej oraz zachodniej Słowacji.
Struktura organizacyjna jednostki
Formowanie grupy rozpoczęło się pod koniec września w Żylinie. Sztab składał się z niemieckich oficerów z Dywizji Grenadierów Pancernych „Brandenburg”. Dowództwo objął Erwin Thun von Hohenstein, a jego zastępcą oraz szefem sztabu został SS-Obersturmführer König. W skład jednostki weszły pododdziały złożone z Dońskich Kozaków (40-50 osób) pod przewodnictwem Anisima R. Berlizowa, a także mieszkańców Kaukazu (około 50 osób, głównie Czerkiesów) i Niemców. Utworzono również pododdział liczący 20-25 osób różnych narodowości, głównie słowackiej i czeskiej, składający się z byłych partyzantów, którzy pełnili funkcje zwiadowców, agentów i prowokatorów. Główną część jednostki stanowili jednak Słowacy (około 130 żołnierzy) z organizacji Slovenská Pracovná Služba (SPS), na czele których stał były kapitan armii słowackiej SS-Hauptsturmführer Ladislav Nižňansky.
Abwehrgruppe-218 liczyła około 300 żołnierzy. W swojej działalności współpracowała z armią słowacką oraz niemieckim SD. W miastach i wsiach powstała sieć informatorów i donosicieli, którzy informowali dowództwo o ruchach oddziałów partyzanckich. Informacje pozyskiwano również od zdrajców, którym wypłacano znaczne sumy pieniędzy, a także wymuszano torturami od schwytanych partyzantów. Żołnierze Abwehrgruppe-218 byli dobrze uzbrojeni i wyposażeni, korzystali z broni produkcji niemieckiej, czechosłowackiej oraz sowieckiej. Nosili zarówno mundury słowackie, jak i niemieckie.
Działalność bojowa
Do połowy marca 1945 roku Abwehrgruppe-218 przeprowadziła około 50 akcji przeciwpartyzanckich, w wyniku których zginęło około 300 osób, a około 600 zostało schwyconych. Na przykład 21 listopada 1944 roku grupa wkroczyła do wsi Kšinná w powiecie Banovce nad Bebravou, gdzie jej członkowie rozstrzelali 18 mieszkańców narodowości żydowskiej. Najbardziej brutalnym czynem grupy była pacyfikacja dwóch wsi w powiecie Žarnovica – Kľak i Ostrý Grúň, która miała miejsce 21 stycznia 1945 roku. Łącznie w obu wsiach członkowie grupy zamordowali 146 osób (głównie kobiety i dzieci), a następnie ograbili i spalili wszystkie budynki (łącznie 260 obiektów).
W obliczu zbliżającego się frontu jednostka przemaszerowała do Makova. Wzrastała liczba dezercji, szczególnie wśród Słowaków, a morale żołnierzy spadało. Odmawiano wykonywania rozkazów. Słowacy pragnęli pozostać w kraju i wrócić do domów, podczas gdy Niemcy oraz przedstawiciele narodów ZSRR planowali wycofać się na zachód, aby poddać się zachodnim aliantom. Pod koniec kwietnia jednostka przeszła do Vsetina, skąd wraz z innymi oddziałami niemieckimi rozpoczęła odwrót w kierunku Ołomuniec–Nemecký Brod–Tábor. 5 maja dotarli do Czeskich Budziejowic. Tam E. Thun von Hohenstein przekazał dowództwo swojemu zastępcy Königowi, który wraz z kilkoma niemieckimi oficerami ze sztabu przedostał się na obszary zajęte przez Amerykanów. Natomiast E. Thun von Hohenstein 9 maja wpadł w ręce sowieckie.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Historia Abwehrgruppe 218 (jęz. słowacki). druhasvetova.sk. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-30)]. Przesłuchanie Erweina Thun Hohenstein 1945 Praha