Abu’l-Hasan Ali ibn al-Furat
Abu’l-Hasan Ali ibn Muhammad ibn Musa ibn al-Hasan ibn al-Furat (arab. أبو الحسن علي بن محمد بن الفرات; ur. 855, zm. 18 lipca 924) był wysokim urzędnikiem w kalifacie Abbasydów, który pełnił funkcję wezyra trzykrotnie w czasie rządów kalifa Al-Muktadira. Działał również jako administrator skarbowy.
Biografia
Abu al-Hasan Ali ibn al-Furat przyszedł na świat w 855 roku. Jego rodzina cieszyła się pewnym prestiżem w Bagdadzie na początku IX wieku. Jego ojciec, Muhhamad ibn Musa, zajmował istotne stanowisko administracyjne. Ali rozpoczął swoją karierę u boku brata Ahmada, który był administratorem skarbowym w późnym okresie kalifatu Al-Mu’tamida i regencji Al-Muwaffaqa. Obydwaj bracia zostali wprowadzeni do administracji przez szyitę Isma’ila ibn Bulbulę, wówczas wezyra, który powierzył im zarządzanie dochodami departamentu z ziemi Sawadu. Po dymisji ibn Bulbula Ahmad został przez jakiś czas uwięziony, jednak po objęciu tronu przez Al-Mu’tadida w 892 roku, odzyskał swoją pozycję jako administrator skarbowy Sawadu, a Ali zajął jego miejsce jako zastępca.
W trakcie swojej pierwszej kadencji jako wezyr Ali posiadał prawie absolutną władzę, gdyż w tym okresie kalif Al-Muktadir był niepełnoletni. Obowiązki urzędowe przejęła jego matka, Shaghab, jej asystentka Umm Musa al-Haszimijja, siostra Chatif, konkubina al-Mu’tadida Dastanbuwajh oraz Ali. Do jego osiągnięć należało odzyskanie prowincji Fars oraz uznanie zwierzchnictwa Abbasydów przez władcę Sajidów w Azerbejdżanie Irańskim, Jusufa ibn Abi’l-Sadża, który wyraził wdzięczność Aliemu poprzez coroczny trybut w wysokości 120 000 dirhemów oraz umieszczenie jego imienia na swoich monetach.
W wyniku nadużywania władzy i przywłaszczania znacznych sum z skarbu państwa, Ali utracił tytuł wezyra, a 21 lipca 912 roku trafił do aresztu. Jego miejsce zajął Muhammad ibn Ubajd Allah al-Chakani. 3 czerwca 917 roku Ali został ponownie mianowany wezyrem, jednak jego druga kadencja została zakłócona przez bunt Jusufa. Ali próbował interweniować w jego sprawie, lecz bezskutecznie, co doprowadziło do jego odwołania 17 listopada 918 roku. Jego następcą został Hamid ibn al-Abbas, osiemdziesięcioletni mężczyzna bez doświadczenia w administracji. Ali został uwięziony w pałacu kalifa i zwolniono go dopiero w 923 roku po odwołaniu ibn al-Abbasa. Trzecie i ostatnie mianowanie Alego na stanowisko wezyra miało miejsce 7 sierpnia tego samego roku.
Ostatnia kadencja Alego różniła się od poprzednich, gdyż charakteryzowała się przemocą i nienawiścią. Wspierany przez syna Al-Muhassina, Ali nadużywał swojej władzy, mszcząc się na przeciwnikach i stosując przemoc, aby wymusić znaczne sumy od osób mianowanych przez Hamida. W tym czasie zaczęły się ataki i zamieszki w Bagdadzie i okolicach. Nieudolność Alego w radzeniu sobie z tymi kryzysami prowadziła do spadku jego popularności wśród mieszkańców, co doprowadziło do zamieszek w mieście. Jego brutalność wywołała także niechęć wśród biurokracji, a problemy finansowe kalifatu uniemożliwiły regularne wypłacanie pensji armii. W rezultacie dwór i wojsko zaczęły wywierać presję na kalifa, aby podjął działania. Na początku czerwca 924 roku Al-Muktadir nakazał aresztowanie Alego i jego syna. Abu al-Hasan Ali ibn al-Furat oraz Al-Muhassin zostali straceni 18 lipca 924 roku.
Przypisy
Bibliografia
- Clifford Edmund Bosworth: The Ṭāhirids and Ṣaffārids. W: Richard N. Frye: The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press, 1975, s. 90-135. ISBN 0-521-20093-8. [dostęp 2024-11-02]. (ang.).
- Chapter Seven: The Harem. W: Nadia Maria El Cheikh: Crisis and Continuity at the Abbasid Court: Formal and Informal Politics in the Caliphate of al-Muqtadir (295-320/908-32). BRILL, 2013, s. 165-185. ISBN 978-90-04-25271-4. [dostęp 2024-11-02]. (ang.).
- Hugh N. Kennedy: The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century. Wyd. 2. Pearson Education, 2004. ISBN 978-0-582-40525-7. [dostęp 2024-11-02]. (ang.).
- Wilferd Madelung: The Minor Dynasties of Northern Iran. W: Richard N. Frye: The Cambridge History of Iran, Volume 4: From the Arab Invasion to the Saljuqs. Cambridge: Cambridge University Press, 1975, s. 90-135. ISBN 0-521-20093-8. [dostęp 2024-11-02]. (ang.).
- Leitzia Osti: The Caliph. W: Crisis and Continuity at the Abbasid Court: Formal and Informal Politics in the Caliphate of al-Muqtadir (295–320/908–32). Leiden: Brill, 2013, s. 49-61. ISBN 978-90-04-25271-4. (ang.).
- Dominique Sourdel: al-Ḳādir Bi’llāh. W: Clifford Edmund Bosworth, Emeri van Donzel, Wolfhart Heinrichs, Charles Pellat: The Encyclopedia of Islam. T. VII. New Edition, 1978, s. 378-379. DOI: 10.1163/1573-3912_islam_SIM_3761. OCLC 758278456. (ang.).
- Maaike van Berkel, Nadia Maria El Cheikh, Hugh Kennedy, Leitzia Osti: Crisis and Continuity at the Abbasid Court: Formal and Informal Politics in the Caliphate of al-Muqtadir (295-320/908-32). Leiden: Brill, 2013, s. 18-257. ISBN 978-90-04-25270-7. [dostęp 2024-11-02]. (ang.).