Abu Simbel
Abu Simbel (arab. أبو سمبل, Abu Sumbul) to miejsce o znaczeniu archeologicznym usytuowane w południowym Egipcie, w muhafazie Asuan. Obejmuje ono kompleks dwóch świątyń, które zostały zbudowane w latach 1264–1244 p.n.e. (lub 1244–1224 p.n.e.) za panowania faraona Ramzesa II. Te monumentalne budowle, wykute w skale, znajdują się na zachodnim brzegu Nilu w Dolnej Nubii, około 300 km na południe od Asuanu. Ich celem było ukazanie potęgi starożytnego Egiptu przybyszom z Nubii. W 1813 roku kompleks został odkryty przez szwajcarskiego podróżnika Johannę Ludwiga Burckhardta, a w 1817 roku z piasków wydobył go i zbadał Giovanni Battista Belzoni.
W latach 60. XX wieku budowa Wysokiej Tamy Asuańskiej stanowiła zagrożenie dla tych budowli, które mogły zostać całkowicie zalane. W latach 1964–1968, w ramach międzynarodowej akcji organizowanej przez UNESCO, przeprowadzono operację przesunięcia świątyń na wyższy poziom, ponad lustro wody Jeziora Nasera, gdzie znajdują się obecnie. To wydarzenie było jednym z głównych impulsów do wprowadzenia w 1972 roku Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, która ustanowiła listę UNESCO. Świątynie w Abu Simbel zostały wpisane na tę listę w 1979 roku.
Wielka Świątynia Ramzesa II
Wielka Świątynia w Abu Simbel została poświęcona bogom słońca: Amonowi-Re, Re-Horachte oraz bogu sztuki i rzemiosła Ptahowi. Tworzyła ona rozległy kompleks, sięgający aż 56 m w głąb skały. Jej wejście strzegą cztery ogromne posągi Ramzesa II, które mają wysokość 20 m i podpierają fasadę budowli, symbolizując potęgę króla. U stóp tych kolosów znajdują się mniejsze posągi członków rodziny Ramzesa II, w tym jego matki Tuji, żony Nefertari oraz dzieci.
Wnętrze pierwszej komnaty zdobią dekoracje w postaci reliefów, które upamiętniają bitwy Ramzesa II, w tym walki pod Kadesz. Można tam również zobaczyć wizerunki bóstw, którym świątynia jest poświęcona, a także samego Ramzesa II.
Dwa razy w roku, pierwotnie 19 lutego i 21 października, wschodzące słońce oświetla wizerunki Amona-Ra oraz Ramzesa II, a następnie także Re-Horachte. Jedynie wizerunek Ptaha pozostaje w cieniu, nigdy nie jest oświetlony promieniami słonecznymi. Po przeniesieniu świątyń udało się zachować to zjawisko, chociaż przesunięte o jeden dzień.
Świątynia Nefertari
Świątynia Nefertari, znana także jako Mała Świątynia, została poświęcona bogini miłości i piękna Hathor oraz królowej Nefertari. Fasadę tej świątyni zdobi sześć posągów: dwa przedstawiają królową, umiejscowione pomiędzy czterema posągami Ramzesa II. Fakt, że posągi Nefertari osiągają taką samą wysokość jak posągi jej męża, świadczy o ogromnym szacunku, jakim Ramzes II ją darzył.
Wewnątrz świątyni znajduje się sala hypostylowa, ozdobiona kolumnami w stylu hathoryckim.
Przeniesienie świątyń
W wyniku budowy Wysokiej Tamy Asuańskiej oraz utworzenia Jeziora Nasera, wiele historycznych budowli w Nubii znalazło się w niebezpieczeństwie zalania. Aby ocalić Abu Simbel, w latach 1964–1968 świątynie zostały przeniesione na wyższy poziom, około 65 m nad ich pierwotną lokalizację. Operacja została sfinansowana przez rząd Egiptu oraz UNESCO, a jej kierownikiem był polski archeolog Kazimierz Michałowski z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Całkowity koszt operacji wyniósł około 36 milionów dolarów. W 1979 roku świątynie zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Aby zachować naturalny charakter świątyń, które pierwotnie znajdowały się na zboczach skalnych, zbudowano sztuczne wzgórza, które otaczają kompleks. W związku z tym konieczne było przesklepienie grot, w których pierwotnie znajdowały się świątynie, kopułami z żelbetu, aby nie dopuścić do zniszczenia stropów pod ciężarem przeniesionych zabytków.
Turystyka
Abu Simbel jest jednym z najważniejszych zabytków Egiptu. Nie ma jednak bezpośredniego połączenia kolejowego z Kairem do Asuanu, co sprawia, że można tam dotrzeć jedynie samolotem lub samochodem, w konwoju wyruszającym nocą z Asuanu i docierającym na miejsce rano.