Abu Gurab

Abu Gurab (znana również jako Abu Dżirab, Abu Jirab) to miejscowość w Egipcie, położona na zachodnim brzegu Nilu, około 1 kilometr na północny zachód od Abusir i 12 km na południe od Gizy.

Z inskrypcji zachowanych na tzw. Kamieniu z Palermo wynika, że w tej części nekropoli memfickiej wzniesiono sześć świątyń solarnych z okresu V dynastii. Ich znaczące nazwy to: Czas Re (Userkaf), Wyprawa Re (Sahure), Miejsce serca Re (Neferirkare I), Spoczynek Re (Neferefre), Chwała serca Re (Niuserre) oraz Horyzont Re (Menkauhor). Zidentyfikowano dwie z nich: Userkafa i Niuserre. Najbardziej znaną z tych świątyń jest świątynia Boga Słońca Re, zbudowana przez Niuserre, która w przeszłości była określana przez podróżników jako świątynia Riga (Reegah). Jest to jedyna całkowicie kamienna i prawie doskonale zachowana świątynia solarna, na ścianach której uwiecznione są sceny z udziałem Niuserre podczas święta sed.

Centralnym punktem tej świątyni był obelisk o wysokości 36 m, umieszczony na platformie – cokole o wysokości 20 m i nachylonych ścianach. Obelisk wykonano z miejscowego wapienia, a jego powierzchnia została oblicowana białym wapieniem z Tuna. Znajdował się on na dziedzińcu o wymiarach 75 m na 100 m, na którym przed platformą obelisku usytuowany był ogromny, alabastrowy stół ofiarny o wymiarach 6 m na 6 m. W bocznej części dziedzińca znajdowały się magazyny oraz rzeźnia bydła ofiarnego. Do kompleksu solarnego prowadziła z Nilu specjalna rampa, stanowiąca drogę procesyjną, łączącą cały obiekt, w tym niewielką świątynię osadzoną w murze okalającym Wielki Dziedziniec, z tzw. świątynią dolną („powitalną”). Na cokół można było wejść przez spiralną klatkę schodową.

W cokole obelisku mieściło się niewielkie pomieszczenie, znane obecnie jako komora światów lub komora pór roku, w którym znajdowały się unikalne reliefy ilustrujące procesy oraz wydarzenia zachodzące w naturze w różnych porach roku, w tym prace ludzi, zwierzęta domowe i dzikie, rośliny – przedstawiające naturę oraz otaczający świat widziany oczami starożytnych Egipcjan. Reliefy w świątyni przedstawiają także m.in. święto sed obchodzone przez Niuserre oraz stworzenie świata przez Re. Znaleziono tam również najstarszą znaną listę egipskich nomów.

Oprócz świątyni wzniesiono z cegieł barkę boga Słońca, której stwórcza działalność została przedstawiona na reliefach. Cały kompleks świątynny był inspirowany Wielką Świątynią Słońca w Heliopolis.

Świątynia została odkryta w latach 1898–1901 przez niemieckich archeologów. Bloki z reliefami zostały przekazane do różnych muzeów, a obecnie znajdują się m.in. w muzeach egipskich w Kairze i Berlinie.

Zobacz też

Niuserre
V dynastia

Przypisy

Linki zewnętrzne

Świątynia Boga Słońca w Abu Gurab – plan i rekonstrukcja wyglądu (ang.)

Bibliografia

Jean-Claude Fredouille, Guy Racher: Cywilizacje śródziemnomorskie leksykon. Katowice: Wydawnictwo Książnica, 2007. ISBN 978-83-245-7566-4.
Nicolas N. Grimal, Dzieje starożytnego Egiptu, Adam A. Łukaszewicz (tłum.), Warszawa: PIW, 2004, s. 86, ISBN 83-06-02917-8.
Christian Ch. Jacq, Podróż po Egipcie Faraonów, Maciej GM.G. Witkowski (tłum.), Warszawa: Świat Książki, 2004, s. 54–55, ISBN 83-7391-131-6.
Bogusław B. Kwiatkowski, Poczet faraonów, Warszawa: Iskry, 2002, s. 169–170, ISBN 83-207-1677-2.
Lipińska J. – „W cieniu piramid”, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 2003, s. 85, ISBN 83-04-04604-0.
Schneider Th. – „Leksykon faraonów”, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa-Kraków 2001, s. 208, ISBN 83-01-13479-8.