Abu Bakr

Abu Bakr

Abu Bakr (arab. ‏ابو بكر الصديق‎, właściwie Abd Allah Ibn Usman Abu Kuhafa; ur. 573 w Mekce, zm. 23 sierpnia 634 w Medynie) był pierwszym kalifem, który rządził w latach 632–634.

Imię Abu Bakr to kunja, co oznacza „ojca małego wielbłądziątka” lub według niektórych późniejszych tradycji muzułmańskich „ojca dziewicy” (mowa o A’iszy), pod którym do historii przeszedł Abd Allah Ibn Usman Abu Kuhafa.

Życiorys

Abu Bakr urodził się w 573 roku w Mekce w plemieniu Kurajszytów. Informacje na temat jego życia przed przyjęciem islamu są dość niejasne, choć tradycja muzułmańska sugeruje, że był zamożnym kupcem. Potwierdzają to wydarzenia, w których wielokrotnie wspierał ubogą społeczność muzułmańską w pierwszych latach jej istnienia. Był jednym z pierwszych, którzy przyjęli islam, według niektórych źródeł trzecią osobą po żonie proroka Chadidży i Alim. Większość tradycji umieszcza go jednak w gronie pierwszych kilkunastu nawróconych, z jedną z nich mówiącą: „Było przed nim ponad pięćdziesięciu, ale on był najznakomitszy”. To wydarzenie miało miejsce około 610 roku. Jego majątek umożliwił mu między innymi wykupywanie niewolników, którzy przeszli na islam, a jego autorytet i charyzma były istotnym wsparciem dla misji Mahometa. Pozycję Abu Bakra jako bliskiego towarzysza Proroka umocniło również małżeństwo Mahometa z jego córką A’iszą, która stała się jego ulubioną żoną. O wadze Abu Bakra świadczy fakt, że Mahomet powierzył mu zadanie wygłoszenia chutby podczas hadżdżu w 631 roku.

Po śmierci Mahometa, Abu Bakr zwrócił się do zdezorientowanego tłumu z ważnymi słowami:

Mieszkańcy Medyny zebrali się, aby wybrać nowego przywódcę, do których szybko dołączyli najbliżsi towarzysze proroka oraz inni Kurajszyci. Dzięki temu udało się wybrać jednego przywódcę dla Mekki i Medyny, a został nim Abu Bakr. Tytułowano go następcą wysłannika Boga (arab. chalifat rasul Allah), co zapoczątkowało kalifat. Po złożeniu przysięgi przez społeczność medyńską, Abu Bakr wygłosił chutbę o następującej treści:

Początkowo wierność Abu Bakrowi przysięgli jedynie mieszkańcy Mekki, Medyny i At-Ta’if, podczas gdy większość pozostałych Arabów, którzy przeszli na islam, nie uznawała go, twierdząc, że ich lojalność dotyczyła jedynie Proroka. W rezultacie doszło do masowego odstępstwa od islamu, a niektórzy wodzowie plemienni ogłosili się prorokami, z Musajlimą, działającym w centralnej Arabii, na czoło. Dzięki umiejętnościom militarnym Chalida ibn al-Walida oraz braku jedności wśród buntowników, Abu Bakrowi udało się do marca 633 roku ponownie zjednoczyć Arabów pod swoim dowództwem. Zgodnie z tradycją, walki były krwawe i intensywne – po decydującej bitwie z Musajlimą, Umar ibn al-Chattab zasugerował kalifowi konieczność spisania Koranu, ponieważ wielu z tych, którzy słyszeli wypowiedzi Mahometa, zginęło. Abu Bakr powierzył to zadanie Zajdowi Ibn Sabicie, który już za życia Proroka spisywał jego słowa. W ten sposób powstała pierwsza wersja Koranu, która po śmierci Abu Bakra została przekazana Umarowi.

Po zjednoczeniu Arabii, Abu Bakr rozpoczął inwazję na tereny Sasanidzkiej Persji i Bizancjum, które były wyczerpane po wojnie toczonej w latach 602–628. Już w 633 roku, współpracując z lokalnym arabskim plemieniem Banu Szajban, Khalid zdobył Al-Hirę na terytorium perskim i coraz głębiej penetrował Mezopotamię, niszcząc kolejne perskie oddziały. Jednak główne siły arabskie w latach 633 i 634 były skierowane przeciwko Cesarstwu. W 634 roku armia bizantyjska została pokonana pod Adżnadajn, a Arabowie przystąpili do oblężenia Damaszku. Abu Bakr jednak nie doczekał końca oblężenia, ponieważ zmarł 23 sierpnia 634 roku.

W tradycji islamu uznawany jest za jednego z czterech kalifów prawowiernych, a w tradycji sunnickiej przedstawiany jest jako idealny wzór władcy, obok swojego następcy Umara. Szyici mają inne zdanie na ten temat, uważając, że Abu Bakr bezprawnie przejął kalifat, który należał do Alego. Twierdzą, że Arabowie zbuntowali się przeciwko władzy Abu Bakra, ponieważ wiedzieli, że działał on wbrew woli Proroka.

Przypisy

Bibliografia

• Janusz J. Danecki, Arabowie, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2001, ISBN 83-06-02878-3, OCLC 830310087. Brak numerów stron w książce
• Janusz Danecki, Podstawowe wiadomości o islamie. Tom I, Wydawnictwo Akademickie „Dialog”, Warszawa 1998, ISBN 83-86483-40-7.
• Janusz Danecki, Podstawowe wiadomości o islamie. Tom II, Wydawnictwo Akademickie „Dialog”, Warszawa 1998, ISBN 83-86483-41-5.
• Maurice M. Gaudefroy-Demombynes, Narodziny islamu, Hanna H. Olędzka (tłum.), Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, ISBN 83-06-01446-4, OCLC 69561313. Brak numerów stron w książce
• Jerzy Hauziński, Burzliwe dzieje kalifatu bagdadzkiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków, 1993, ISBN 83-01-10988-2.
• Bogdan Składanek, Historia Persji. Tom I, Wydawnictwo Akademickie „Dialog”, Warszawa 2004, ISBN 83-88238-09-4.