Abu Abd Allah asz-Szi’i (arab. ابو عبد الله الشعي, również: Abu ʿAbdallah asz-Sziʿi [pełne imię: Abu Abd Allah al-Husajn Ibn Ahmad Ibn Zakarijja asz-Szi’i], urodził się w Kufie w Iraku [według niektórych informacji w Sanie, obecnie w Jemenie], zmarł 18 lutego 911 w Ar-Rakkadzie, znajdującej się dzisiaj w Tunezji) – był isma’ilickim da’i, który stworzył fundamenty dla państwa Fatymidów w Afryce Północnej.
Życiorys
Abu Abd Allah przyjął isma’ilizm w swojej rodzinnej Kufie dzięki osobie o imieniu Abu Alego, razem ze swoim starszym bratem. Po pewnym czasie przeniósł się z Iraku do Jemenu, gdzie znalazł opiekę u doświadczonego da’i Ibn Hauszaba. W 893 roku Ibn Hauszab zlecił mu odbycie pielgrzymki do Mekki, podczas której Abu Abd Allah miał rekrutować nowych zwolenników isma’ilizmu. W Mekce zdobył przychylność grupy szyickich pielgrzymów z berberskiego plemienia Kutama z Kabylii, którzy zaprosili go do swojej społeczności. Jeszcze w tym samym roku założył centrum propagandy isma’ilickiej w małej miejscowości Ikdżan. Jednak jego sukcesy w nawracaniu Kutama przyciągnęły uwagę Aghlabidów, co zmusiło go do opuszczenia tego miejsca. Abu Abd Allah przeniósł się do Tazrutu, gdzie udało mu się zdobyć poparcie wszystkich Kutama i zorganizować z nich armię. Sytuacja była dla niego korzystna, ponieważ w tym okresie toczyły się wewnętrzne walki o władzę między Aghlabidami. Od 902 roku rozpoczęła się militarna ekspansja Kutama pod przewodnictwem Abu Abd Allaha, która zakończyła się zajęciem 25 marca 909 roku Ar-Rakkady, królewskiego miasta ostatniego Aghlabidy, Zijadat Allaha III, znajdującego się na obrzeżach Kairuanu.
Już od 905 roku przywódca isma’ilitów, Sa’id Ibn Husajn, przebywał w Północnej Afryce, udając zwykłego kupca, w Sidżilmasie, blisko dzisiejszego miasta Ar-Risani w Maroku, skąd za pomocą listów wydawał polecenia Abu Abd Allahowi. Miejscowy władca z dynastii Midrarydów zaczął jednak podejrzewać, że Sa’id nie jest prawdziwym kupcem, i kazał go uwięzić. Abu Abd Allah przybył z armią w odpowiednim momencie, aby zmusić władcę Sidżilmasy do uwolnienia swojego przywódcy. Na początku 910 roku Sa’id dotarł do Kairuanu i 6 stycznia 910 roku ogłosił siebie kalifem, przyjmując imię Ubajd Allah al-Mahdi. Jednak nieprzystojny i niezdolny do spełniania oczekiwanych cudów władca szybko stanął w obliczu otwartej opozycji ze strony niektórych da’i, którzy domagali się dowodów na jego misję Mahdiego, w tym również Abu Abd Allaha. W odpowiedzi na podważenie jego autorytetu, Ubajd Allah w 911 roku wydał rozkaz zabicia Abu Abd Allaha.
Przypisy
Bibliografia
- Franciszek Bocheński: Fatymidzi. W: Józef Bielawski (red. nauk.): Mały słownik kultury świata arabskiego. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1971. Brak numerów stron w książce
- Janusz Danecki: Podstawowe wiadomości o islamie. [T.] 1. Warszawa: „Dialog”, 1997. ISBN 83-86483-40-7. Brak numerów stron w książce
- Heinz Halm: The Empire of the Mahdi: The Rise of the Fatimids. Brill Academic Publishers, 1996. ISBN 978-9004100565. Brak numerów stron w książce
- Heinz Halm: Shi’ism. New York: Columbia University Press, 2004. ISBN 0-231-13587-4. Brak numerów stron w książce
- Jerzy Hauziński: Burzliwe dzieje Kalifatu Bagdadzkiego. Warszawa: Kraków : Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993. ISBN 83-01-10988-2. Brak numerów stron w książce