Abstynencja

Abstynencja (łac. abstinentia – 'powściągliwość’) to praktyka polegająca na powstrzymywaniu się od różnych działań, najczęściej od zażywania substancji psychoaktywnych (psychotropowych, które powodują czasowe zmiany w postrzeganiu, nastroju, świadomości i zachowaniu). Często prowadzi to do uzależnienia od tzw. używek, takich jak alkohol, narkotyki, papierosy oraz leki.

Najczęściej termin ten odnosi się do unikania spożywania napojów alkoholowych. Osoba, która nie pije alkoholu, jest nazywana abstynentem.

Rodzaje abstynencji

Wyróżniamy:

abstynentów pierwotnych – osoby, które nigdy nie spożywały świadomie napojów alkoholowych i nie planują tego robić,
abstynentów wtórnych – osoby, które z różnych powodów (np. z powodu alkoholizmu, czyli choroby alkoholowej, lub dzięki sile woli) postanowiły zaprzestać dalszego spożywania alkoholu.

Innym rodzajem abstynencji jest powstrzymywanie się od aktywności seksualnej, co nazywa się abstynencją seksualną.

Niektórzy ludzie rozszerzają pojęcie abstynencji na unikanie niektórych pokarmów (co można zobaczyć w praktykach takich jak post, wegetarianizm, weganizm).

Przyczyny abstynencji

Różne formy stałej lub czasowej abstynencji mogą wynikać z:

określonych doświadczeń (np. bycie świadkiem uzależnienia wśród bliskich, negatywne skutki finansowe związane z uzależnieniem, nieprzyjemne doświadczenia seksualne),
przyjętej postawy życiowej (np. chęć niesienia pomocy innym, dążenie do samokontroli, zaznaczenie odmienności od innych, celibat),
deklarowanych przekonań – wyznawanej religii (powstrzymywanie się od jedzenia lub przyjmowania niektórych pokarmów: w judaizmie podczas Jom Kipur, w islamie podczas ramadanu, w różnych wyznaniach chrześcijańskich, takich jak adwentyzm; w wielu religiach istnieje zakaz seksu przedmałżeńskiego i pozamałżeńskiego, a także praktyki ascetyczne w buddyzmie, hinduizmie i islamie),
przyczyn zdrowotnych (np. ciąża, niektóre choroby – takie jak cukrzyca, planowane zabiegi kosmetyczne, problemy zdrowotne spowodowane istniejącym uzależnieniem – alkoholizm, narkomania, lekomania, nikotynizm),
obaw przed konsekwencjami (np. abstynencja seksualna w obawie przed niechcianą ciążą).