Absolutna przestrzeń i czas
Koncepcja w fizyce, która odnosi się do charakterystyki Wszechświata. Zakłada, że istnieje przestrzeń, będąca sceną dla wszystkich zdarzeń, oraz niezależny od niej absolutny czas. Dzięki temu zegary działają w tym samym tempie, niezależnie od ich lokalizacji czy prędkości.
Przed Newtonem
Idea absolutnej przestrzeni jako preferowanego układu była widoczna w fizyce Arystotelesowskiej. Również w dziele Mikołaja Kopernika De revolutionibus orbium coelestium można dostrzec pewne elementy koncepcji absolutnej przestrzeni, w której pojawia się pojęcie nieruchomej sfery gwiazd.
Newton
Isaac Newton w swoim dziele Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica wprowadził pojęcia absolutnego czasu i przestrzeni, które stały się teoretyczną podstawą mechaniki Newtona. Newton twierdził, że absolutna przestrzeń i czas są niezależnymi elementami obiektywnej rzeczywistości. W mechanice newtonowskiej zakłada się istnienie jednego, wspólnego czasu dla wszystkich obserwatorów inercjalnych, który płynie w równym tempie dla każdego. Razem z absolutną przestrzenią, stanowią one tło dla wszystkich wydarzeń. Każde ciało może być albo w spoczynku względem tej absolutnej przestrzeni (spoczynek absolutny), albo poruszać się względem niej z określoną prędkością (prędkość absolutna). Dzięki istnieniu uniwersalnego czasu, zdarzenia uznawane za równoczesne w jednym układzie będą również równoczesne w każdym innym układzie. Z matematycznego punktu widzenia mechanika Newtona opiera się na względnej przestrzeni (zgodnie z klasyczną zasadą względności) oraz absolutnym czasie.
Szczególna teoria względności
Przed wprowadzeniem szczególnej teorii względności, pojęcia czasu i przestrzeni były traktowane jako niezależne. W tej teorii, podczas zmiany układu odniesienia, czas i przestrzeń stają się ze sobą powiązane. Pojęcie absolutnej przestrzeni i czasu zostało zastąpione przez koncepcję czasoprzestrzeni, której podział na przestrzeń i czas zależy od wyboru układu inercjalnego. W ogólnej teorii względności wprowadzono także pojęcie zakrzywionej czasoprzestrzeni.
Przypisy
Bibliografia
Książki
- James B. Hartle: Grawitacja. Wprowadzenie do ogólnej teorii względności Einsteina. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010. ISBN 978-83-2350476-4.
- Michał Heller, Tadeusz Pabjan: Elementy filozofii przyrody. Kraków: Copernicus Center Press, 2014. ISBN 978-83-7886-065-5.
- Jens M. Knudsen, Poul Hjorth: Elements of Newtonian Mechanics (illustrated ed.). Springer Science & Business Media, 2012. ISBN 978-3-642-97599-8.
- Isaac Newton: The Mathematical Principles of Natural Philosophy. Andrew Motte (tłum.). Nowy Jork: Daniel Adee, 1846.
- Robert S. Westman: The Copernican Achievement. University of California Press, 1975.
- Andrzej Trautman: Względności teoria. W: Wielka encyklopedia powszechna PWN. Wyd. I. T. 12. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969, s. 585–586.
Strony internetowe
- Robert R. DiSalle: Space and Time: Inertial Frames, Edward N.E.N. Zalta (red.), [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, Winter 2017 Edition, Metaphysics Research Lab, Stanford University, 4 listopada 2009, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-01-17].
- Nick N. Hugget, Carl C. Hoefer: Absolute and Relational Theories of Space and Motion, Edward N.E.N. Zalta (red.), [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, Winter 2017 Edition, Metaphysics Research Lab, Stanford University, 22 stycznia 2015, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-01-17].