Absolutne i relacyjne pojęcia modalne
Pojęcia modalne, takie jak możliwość i konieczność, mogą być klasyfikowane jako relatywne, kiedy są wzbogacone o pewne kwalifikatory. Przykładami takich pojęć są „możliwy/konieczny fizycznie”, „możliwy/konieczny biologicznie” oraz „z natury możliwy/konieczny”. Te pojęcia różnią się od możliwości i konieczności logicznej, które są określane jako absolutne pojęcia modalne, będące przedmiotem badań w logice modalnej (aletycznej).
Relacyjne pojęcia modalne są powiązane z wartością logiczną zdań w kontekście określonych dziedzin wiedzy. Na przykład, stwierdzenie, że p jest konieczne fizycznie, oznacza, że według praw fizyki p musi być prawdziwe; innymi słowy, p jest konsekwencją praw fizyki. Z kolei, jeśli p jest możliwe fizycznie, to prawa fizyki nie wykluczają prawdziwości p; innymi słowy, p nie jest sprzeczne z prawami fizyki.
Absolutne i relatywne pojęcia modalne są również związane z badaniem światów możliwych. Jeśli założymy, że w różnych możliwych światach obowiązują odmienne prawa fizyki, to to, co jest możliwe lub konieczne fizycznie w jednym świecie możliwym, nie musi być takie w innym. Dlatego wartość logiczna zdań typu „jest możliwe fizycznie, że p” jest relatywna do możliwych światów.
Konieczność logiczna oraz ontyczna mają natomiast charakter absolutny. Oznacza to, że jeśli coś jest konieczne logicznie, to musi zachodzić we wszystkich możliwych światach.
Bibliografia
Bob Hale, Crispin Wright (red.), A Companion to the Philosophy of Language, Blackwell Publishers, Oxford 1997
Zobacz też
Absolutna i relacyjna identyczność