Absolut, olejek absolutny
Absolut, znany również jako olejek absolutny, to olejek eteryczny składający się głównie z lotnych związków zapachowych. Jest on pozyskiwany z substancji stałych lub półstałych, które są mieszanką wielu związków o różnej lotności, zarówno wonnych, jak i bezwonnych (tzw. balast). Proces uzyskiwania absolutu opiera się na ekstrakcji, wymrażaniu oraz destylacji.
Surowce do produkcji absolutu
Produkcja absolutu bazuje na następujących surowcach:
- konkrety – są to produkty uzyskiwane poprzez ekstrakcję olejków z roślin oleistych, przy użyciu metod takich jak rozpuszczalniki lotne, enfleurage czy maceracja,
- rezynoidy – to z kolei produkty uzyskiwane z ekstrakcji związków zapachowych z żywic aromatycznych (np. mirra, olibanum, styraks, balsam peruwiański) lub stałych substancji zapachowych pochodzenia zwierzęcego (takich jak ambra, piżmo, cywet, kastoreum).
W procesie wydobywania absolutu oddziela się nielotne i bezwonne związki zawarte w konkretach i rezynoidach (balast) poprzez:
- kolejną ekstrakcję przy użyciu odpowiednio dobranego rozpuszczalnika (najczęściej w podwyższonej temperaturze),
- oddzielenie części nierozpuszczalnych, takich jak tłuszcze i woski (po schłodzeniu zawartości ekstraktora),
- destylację rozpuszczalnika z roztworu.
Produkcja olejków absolutnych z kwiatów
Najwyższej jakości olejki absolutne z kwiatów uzyskuje się z tłuszczu (fr. pommade lub corps préparé) używanego w metodzie enfleurage. Proces ten polega na nasyceniu tłuszczu związkami zapachowymi uwalnianymi przez kwiaty, przy czym tłuszcz topnieje w jak najniższej temperaturze. Stopioną „pomadę” przesącza się przez muślin i umieszcza w cylindrycznym zbiorniku z mieszadłem. Ekstrakcja odbywa się w temperaturze pokojowej lub podwyższonej do 45–60 °C, zazwyczaj w trzech etapach. W kolejnych fazach procesu stosuje się np.:
- potrójną objętość alkoholu w stosunku do pomady,
- podwójną objętość alkoholu,
- równe objętości alkoholu i pomady.
Ekstrakty ze wszystkich etapów są schładzane do temperatury od −12 °C do −15 °C, co pozwala na oddzielenie wydzielających się wosków i tłuszczów. Następnie z alkoholowego roztworu odparowuje się rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem. Pozostałość po procesie destylacji nazywana jest absolutes d’enfleurage (essence absolute).
Z 1 ha plantacji jaśminu zbiera się kwiaty, z których można uzyskać do 3 kg konkretu, a z niego około 0,5 g olejku (około 12 kropli). W połowie XX wieku absolut jaśminowy stanowił do 10% składników kompozycji perfumiarskich, obecnie ten udział nie przekracza 1–2%.