Abrotalus tarczownicowy
Abrotalus tarczownicowy, znany również jako naplesznik tarczownicowaty (Abrothallus parmeliarum (Sommerf.) Arnold), to gatunek grzybów z rodziny Abrothallaceae. Jest on grzybem naporostowym.
Systematyka i nazewnictwo
W klasyfikacji według Index Fungorum, gatunek ten należy do grupy: Abrothallus, Abrothallaceae, Abrothallales, Incertae sedis, Dothideomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi.
Po raz pierwszy został opisany w 1826 roku przez Sørena Christiana Sommerfelta, który nadał mu nazwę Lecidea parmeliarum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, wprowadził w 1874 roku Ferdinand Christian Gustav Arnold, przenosząc go do rodzaju Abrothallus. Gatunek ten ma wiele synonimów, w tym:
- Buellia smithii (Tul.) Jatta 1900
- Buelliella parmeliarum (Sommerf.) Fink 1935
- Vouauxiomyces santessonii D. Hawksw. 1981 (anamorfa)
Nazwa polska według W. Fałtynowicza.
Morfologia
Na powierzchni porostów Abrotalus tarczownicowy tworzy owocniki w postaci typu apotecjum o wymiarach od 100 do 150 × 400 do 550 µm. Tarczka owocnika jest czarna, często pokryta zielonkawym nalotem, i od samego początku jest silnie wypukła. Epihymenium ma ciemnooliwkowo-brązowy kolor. Hymenium jest bezbarwne do zielonkawego, o grubości 50–80 µm. Hypotecjum jest ciemnoczerwono-brązowe. Worki są wydłużone, elipsoidalne do maczugowatych, zawierające 8 zarodników. Askospory są ciemnobrązowe, brodawkowane, 1-przegrodowe, o nierównej szerokości komórek, mierzące od 11,5 do 16 (–17,5) x 4,5–7 µm. Pyknidia są czarne, czasami z zielonym nalotem, częściowo zanurzone lub powierzchniowe, z czerwonobrązową ścianą, a w górnej części ciemnobrązową. Komórki konidiotwórcze mają wymiary 8–12 × 3–4 µm. Konidia są szkliste, gruszkowate, z drobno brodawkowaną powierzchnią, która często wydaje się gładka, o wymiarach 7,5–10 × 5,5–7 µm.
Występowanie i siedlisko
Gatunek ten występuje na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy i, według niektórych źródeł, także w Afryce. W Polsce odnotowano jego obecność w kilku regionach.
Jest to gatunek dość powszechny, zamieszkujący plechy i owocniki różnych gatunków porostów z rodzaju Parmelia (tarczownica), a także na galasach wywołanych przez owada Phacopsis oxyspora. W Polsce jego obecność została potwierdzona na plechach tarczownicy skalnej (Parmelia saxatilis), tarczownicy bruzdkowanej (Parmelia sulcata) oraz szarzynki skórzastej (Parmelina tiliacea).