Abram Jakowlewicz Bieleńki (ros. Абра́м Я́ковлевич Бе́ленький, ur. 1883 w wsi Swierżań w guberni mohylewskiej, zm. 16 października 1941) był radzieckim rewolucjonistą-bolszewikiem oraz funkcjonariuszem radzieckich służb specjalnych.
Życiorys
Pochodził z rodziny żydowskiej. Od stycznia 1902 roku był członkiem SDPRR, angażując się w handel w Mohylewie, Homlu i Charkowie, jednocześnie kolportując nielegalną literaturę komunistyczną. W marcu 1903 roku został aresztowany w Charkowie i uwięziony w Orszy. W listopadzie 1904 roku powrócił do Charkowa, a w grudniu tego samego roku uniknął kolejnego aresztowania i wyjechał do Paryża, gdzie pracował w drukarni, uczęszczał do lokalnej szkoły i działał w SDPRR(b), gdzie miał okazję poznać W. Lenina. W maju 1917 roku wrócił do Rosji, gdzie zaczął drukować legalną gazetę KC SDPRR(b) „Trud”. Od grudnia 1917 roku był komisarzem Czeki, a w lipcu 1918 roku, razem z Dzierżyńskim, został na krótko aresztowany przez eserowców. W latach 1919–1924 pełnił funkcję szefa ochrony przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych RFSRR/ZSRR, W. Lenina. Od 1921 do marca 1922 roku był członkiem Kolegium Czeki i szefem oddziału specjalnego przy Prezydium Czeki, a od marca 1922 do 1 października 1928 roku kierował oddziałem specjalnym przy Kolegium GPU/OGPU ZSRR, odpowiadając za ochronę władz państwowych. Od 29 września 1930 do 10 lipca 1934 roku był specjalnym pełnomocnikiem przy przewodniczącym OGPU ZSRR. Następnie, od 10 lipca 1934 do 31 grudnia 1936 roku, pełnił funkcję specjalnego pełnomocnika przy ludowym komisarzu spraw wewnętrznych ZSRR. W dniu 5 grudnia 1935 roku uzyskał stopień majora bezpieczeństwa państwowego, a od 31 grudnia 1936 do 16 maja 1938 roku był pomocnikiem specjalnego pełnomocnika NKWD ZSRR. Otrzymał Odznakę „Honorowy Funkcjonariusz Czeki/GPU (V)” w 1922 roku oraz Odznakę „Honorowy Funkcjonariusz Czeki/GPU (XV)” 20 grudnia 1932 roku.
W 1938 roku został aresztowany, 29 maja 1939 roku skazany na 5 lat pozbawienia wolności, a 7 lipca 1941 roku skazany na śmierć przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR, po czym został rozstrzelany. 30 maja 1956 roku został pośmiertnie zrehabilitowany.
Bibliografia
Krótka biografia na stronie Stowarzyszenia Memoriał (ros.)