Abraham Cwi Perlmutter
Abraham Cwi Perlmutter, znany również jako Abram Hirsz Perlmutter (hebr. אברהם צבי פערלמוטטער; urodził się 29 lub 30 maja 1843 w Łęczycy, zmarł 5 czerwca 1930 w Warszawie) był rabinem, wirylistą w Radzie Stanu Królestwa Polskiego oraz posłem do polskiego Sejmu Ustawodawczego w latach 1919-1922.
Życiorys
Urodził się w Łęczycy w ortodoksyjnej rodzinie żydowskiej jako syn chazana i kompozytora Lejzera Perlmuttera (1807–1887) oraz Chaji z domu Lubcza. Miał czworo rodzeństwa: Mojżesza (1838–1920), Arje Symchę (1848–1924), Icchaka (1856–1896) oraz Gitlę.
Uzyskał wykształcenie religijne i w 1861 roku objął stanowisko rabina w Łęczycy. Zgodnie z niektórymi informacjami, brał udział w powstaniu styczniowym. Od 1861 roku sprawował funkcję rabina kolejno w Oświęcimiu, Będzinie, Raciążu oraz Pabianicach. W 1886 roku został rabinem Radomia, zyskując dużą renomę w miejscowej gminie żydowskiej, co zaowocowało nadaniem mu tytułu Radomskiego Rabina (Radomer Raw). Pełnił tę rolę do 1902 roku. W latach 1901 lub 1902 objął przewodnictwo warszawskiego rabinatu oraz sądu rabinackiego, a przez długie lata był członkiem zarządu warszawskiej gminy żydowskiej.
Jako wirylista reprezentował społeczność żydowską w Radzie Stanu Królestwa Polskiego, przynależąc do niej jako najstarszy wiekiem rabin warszawski. Był współzałożycielem ortodoksyjnej partii Agudat Israel i został wybrany do Sejmu Ustawodawczego z okręgu lubelskiego. W latach 1919-1922 był członkiem Wolnego Związku Posłów Narodowości Żydowskiej. Jako poseł postulował o równość Żydów w prawach i obowiązkach obywatelskich oraz o przyznanie autonomii gminom żydowskim. Odwiedzał Palestynę oraz różne kraje europejskie, zarówno jako przedstawiciel narodowości żydowskiej, jak i niepodległej Polski, organizując zbiórki na działalność charytatywną oraz żydowskie szkoły religijne (jesziwy). Jako jeden z dziesięciu posłów z województwa lubelskiego, był także członkiem Wojewódzkiego Komitetu Obrony Narodowej w Lublinie w 1920 roku.
Był autorem rozpraw talmudycznych, takich jak Demeszek Eliezer i Erec Cwi.
Używał dużego szacunku w różnych środowiskach i wielokrotnie zapraszano go na spotkania dyplomatyczne, gdzie utrzymywał kontakt z arcybiskupem warszawskim Aleksandrem Kakowskim.
Zmarł w wieku 87 lat i został pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 1, rząd 5). W jego uroczystym pogrzebie, w którym uczestniczyło kilkanaście tysięcy osób, brały udział zarówno delegacje gmin żydowskich, jak i przedstawiciele władz państwowych. Pośmiertnie odznaczono rabina Perlmuttera krzyżem Orderu Odrodzenia Polski.
Przypisy
Bibliografia
- Marian Fuks, Abraham Perlmutter, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XXV, 1980
- Szymon Rudnicki: Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2004, s. 411-419. ISBN 83-70596-39-8.