Abraham Penzik

Abraham Penzik (urodzony 20 maja 1891 w Sanoku, zmarły w 1945 w Nowym Jorku) był polskim Żydem, doktorem praw, działaczem socjalistycznym, dziennikarzem oraz publicystą.

Życiorys

Abraham Penzik przyszedł na świat 20 maja 1891 w Sanoku jako dziecko Mojżesza Penzika i Salomei z domu Leffel. Uczył się w C. K. Gimnazjum w Sanoku, gdzie w 1912 roku zakończył VIII klasę, jednak nie uzyskał świadectwa dojrzałości (w jego klasie był Kazimierz Kubala). Zgodnie z informacjami z okresu nauki, mieszkał wtedy z macochą, Frimet Penzik, która prowadziła działalność handlową, pod adresem przy ulicy Tadeusza Kościuszki lub ulicy Adama Mickiewicza 233 w Sanoku. W trakcie nauki w tym mieście wstąpił do Żydowskiej Partii Socjalno-Demokratycznej (ŻPSD). W listopadzie 1916 roku, podczas I wojny światowej, został mianowany kadetem pospolitego ruszenia w c. i k. armii, w 45 pułku piechoty.

W 1917 roku rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, które ukończył, zdobywając tytuł doktora praw. Jako kandydat na adwokata, uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z około 1920/1921 roku, został uznany za przynależnego do gminy Sanok. W dokumentach Dowództwa Garnizonu Wojskowego Okręgu Generalnego w Krakowie z 15 kwietnia 1921 roku, Penzik został wymieniony jako osoba inwigilowana, będącym byłym koncypientem adwokackim i prezesem Bundu. W okresie II Rzeczypospolitej pracował jako adwokat w Sanoku. W połowie lat 30. mieszkał pod adresem przy ulicy Jagiellońskiej 32-33, w budynku kamienicy „Weinerówka”, a do 1939 roku był zarejestrowany pod adresem ulicy Adama Mickiewicza 7.

W okresie II RP, tuż po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Penzik był jednym z czołowych działaczy socjalistycznych wśród ludności żydowskiej w Sanoku. Kierował tam organizacją Bundu, a następnie angażował się w Polskiej Partii Socjalistycznej, będąc członkiem władz centralnych tej partii. W wyborach parlamentarnych w 1922 roku kandydował jako adwokat w okręgu 48 z listy Ogólnego Żydowskiego Związku Robotniczego. W połowie 1928 roku, jako przedstawiciel Bundu, został kandydatem stowarzyszenia Perec do kahału w Sanoku. W październiku 1928 roku wybrano go do Rady Powiatowej Kasy Chorych w Sanoku. Planował stworzenie organizacji oświatowo-kulturalnej im. Szaloma Asza, jednak nie uzyskał na to zgody władz na przełomie 1931/1932 roku. Przed wyborami do rady miejskiej w Sanoku w 1932 roku, zainicjował tworzenie Komitetu Ludowego. 14 marca 1934 roku został skazany na karę trzech lat pozbawienia wolności w zawieszeniu na dwa lata za kolportaż ulotek Bundu, a w 1936 roku spędził kilka tygodni w więzieniu za uczestnictwo w wystąpieniach przeciwko ograniczaniu praw obywatelskich. Współpracował z pismem „Świat Niewidomych” oraz został osadzony w Miejscu Odosobnienia w Berezie Kartuskiej. Żydowski pisarz Kalman Segal w swojej powieści reportażowej pt. Nad dziwną rzeką Sambation, wydanej w 1955 roku, opisał go jako doskonałego obrońcę oraz komunistę.

W lipcu 1939 roku przybył do Stanów Zjednoczonych. W maju 1940 roku, wspólnie z Oskarem Langem, zaangażował się w tworzenie Comittee of Friends of Polish Democracy. Od sierpnia 1940 roku był częścią redakcji nowo powstałego pisma „Wolność”, a także wygłaszał odczyty i prelekcje radiowe o tematyce socjalistycznej, organizowane przez Federację Polskich Organizacji Postępowych. Publikował w czasopismach „Robotnik Polski” oraz „The New Masses”. W 1941 roku był jednym z założycieli komitetu PPS w USA, działającego pod nazwą Związek Polskich Socjalistów, i objął stanowisko przewodniczącego tej organizacji. Od lutego 1941 roku pełnił funkcję sekretarza Stowarzyszenia Prawników Polskich w Stanach Zjednoczonych oraz przewodniczył Polish Labour Group. Działał w ramach Stowarzyszenia „Polonia”. Jego poglądy, zarówno podczas jak i po II wojnie światowej, były zbieżne z ideą współpracy ze Związkiem Radzieckim. Jako przedstawiciel PAP uczestniczył w konferencji założycielskiej ONZ. W 1944 roku był jednym z autorów publikacji zbiorowej pt. W przededniu, wydanej w Nowym Jorku, w opozycji do rządu RP na uchodźstwie oraz działań płk. Ignacego Matuszewskiego. W 1945 roku w „Prawie Ludu” wydawanym w Montrealu, oskarżono Penzika o propagandę komunistyczną oraz przyjęcie znacznych sum pieniędzy od rządu polskiego, po czym rzekomo odszedł, gdy nie otrzymał wymarzonej posady. Był współpracownikiem mediów wydawanych w języku polskim, jidysz oraz angielskim.

Zmarł w 1945 roku w Nowym Jorku. Jego żoną była Antonina z domu Katz (znana również jako Tonka, ur. 1891, siostra Juliusza Katza). Mieli dwie córki: Albinę (1922–1923) oraz Irenę Narell (1923-2004), nauczycielkę historii, asystentkę przy ONZ, pisarkę oraz właścicielkę Art Originals Gallery.

Publikacje

Antysemici i nekrofile. Uwagi o kwestji żydowskiej w Polsce (1944)
Przyszły rząd Polski (1944)
Uwagi w ważnej sprawie (1944)
The Truth about Poland. Toward Better Understanding of Recent Developments (1945, 2013)
Poland demands representation at the San Francisco Conference (1945)
Should We Recognize Lublin? (1945)