Abraham (Jakub) Krzepicki
Abraham (Jakub) Krzepicki (urodzony 18 sierpnia 1915 w Prasze, zmarł prawdopodobnie 22 kwietnia 1943 w Warszawie) był uciekinierem z obozu zagłady w Treblince oraz autorem relacji dotyczącej tego obozu, która została złożona w podziemnym archiwum getta warszawskiego. Był również członkiem Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB).
Życiorys
O życiu oraz pochodzeniu Krzepickiego dostępnych jest niewiele informacji. Główne źródła to jego własne relacje oraz zapiski zawarte na zdjęciu, które towarzyszyło jego dokumentom w archiwum grupy Oneg Szabat.
Urodził się w Praszce, a od 1928 roku mieszkał w Gdańsku wraz z rodziną. Służył w Wojsku Polskim. W czasie polskiej wojny obronnej we wrześniu 1939 roku, został wzięty do niewoli przez Niemców, jednak udało mu się uciec i dotrzeć do Warszawy. W okresie niemieckiej okupacji przebywał w warszawskim getcie, gdzie pracował w fabryce sztucznego miodu i cukierków „Palma” przy ul. Zamenhofa 19.
25 sierpnia 1942 roku, w trakcie wielkiej akcji deportacyjnej w getcie warszawskim, został deportowany do obozu zagłady w Treblince. Po przybyciu do obozu przeszedł selekcję i został skierowany do pracy, co pozwoliło mu uniknąć śmierci w komorze gazowej. 13 września 1942 roku udało mu się uciec z obozu, ukrywając się w wagonie z odzieżą wywożoną z obozu. Następnie ukrywał się w Stoczku (był świadkiem likwidacji tamtejszego getta oraz deportacji jego mieszkańców do obozu Treblinka II) i w pobliskich lasach. Do Warszawy powrócił pod koniec września 1942 roku, już po zakończeniu wielkiej akcji deportacyjnej.
W warszawskim getcie złożył obszerną relację członkom grupy Oneg Szabat. Jego relacje spisała sąsiadka, Rachela Auerbach. Proces spisywania trwał od 28 grudnia 1942 roku do 7 marca 1943 roku. Krzepicki wstąpił również do Żydowskiej Organizacji Bojowej. Zginął prawdopodobnie 22 kwietnia 1943 roku w trakcie powstania w getcie warszawskim.
Obie relacje Krzepickiego (pełna i skrócona) zostały opublikowane w 13. tomie pełnej edycji Archiwum Ringelbluma „Ostatnim etapem przesiedlenia jest śmierć”.
W 2017 roku, nakładem wydawnictwa Żydowskiego Instytutu Historycznego, ukazała się książka pt. Człowiek uciekł z Treblinki… rozmowy z powracającym, która zawiera relacje Krzepickiego.