Abraham Joshua Heschel

Abraham Joshua Heschel (urodzony 11 stycznia 1907 w Warszawie, zmarły 23 grudnia 1972 w Nowym Jorku) był polsko-żydowskim teologiem oraz filozofem.

Życiorys

Rodzice Abrahama, Mordechaj (zm. 1916) oraz Rajzel z domu Perlow, pochodzili z chasydzkich rodzin z Opatowa. Abraham Joshua był ich najmłodszym, szóstym dzieckiem. Otrzymał tradycyjne żydowskie wykształcenie w jesziwie, gdzie uzyskał smichę, czyli rabiniczną ordynację. Później podjął studia na Uniwersytecie w Berlinie, gdzie obronił pracę doktorską, wydaną po niemiecku przez Polską Akademię Umiejętności w 1936 roku pt. „Die Prophetie. O istocie proroctwa”. Równocześnie studiował w Wyższej Szkole Nauk Judaistycznych, kończąc ją ponowną ordynacją rabiniczną. Wśród jego nauczycieli byli Chanoch Albeck, Ismar Elbogen, Julius Guttmann oraz Leo Beck. W 1937 roku Martin Buber mianował go swoim następcą w Domu Nauki Żydowskiej we Frankfurcie nad Menem, lecz jego pobyt w Niemczech był krótki. W wyniku nazistowskich represji został wydalony w 1938 roku. Po przybyciu do Warszawy, przez kilka miesięcy wykładał w Instytucie Nauk Judaistycznych. Następnie, latem 1939 roku, udał się do Wielkiej Brytanii, a w 1940 roku dotarł do Stanów Zjednoczonych. 10 grudnia 1946 roku ożenił się z pianistką Sylvią Straus, z którą miał córkę, Susannah Heschel (aktualnie profesor studiów żydowskich na Dartmouth College). Po przybyciu do USA, rozpoczął pracę wykładowcy w Hebrew Union College w Cincinnati, gdzie nauczano w duchu reformowanego judaizmu. Jego krytyczne podejście do tych zasad skłoniło go do przejścia w 1946 roku do Jewish Theological Seminary of America w Nowym Jorku, reprezentującym konserwatywny (umiarkowany) kierunek, z którym także nie czuł pełnej identyfikacji. W tej uczelni pełnił funkcję profesora etyki i mistyki żydowskiej aż do swojej śmierci. Tworzył prace w języku niemieckim, hebrajskim, jidysz oraz angielskim.

Oprócz badań nad średniowieczną filozofią żydowską, kabałą i chasydyzmem, pisał również poezję. Do jego najważniejszych dzieł zaliczają się: Man is Not Alone (Człowiek nie jest sam), God in Search of Man (Bóg szukający człowieka), The Sabbath (Szabat) oraz The Prophets (Prorocy). Heschel był aktywny w wielu sprawach publicznych: wspierał Martina Luthera Kinga w walce o równouprawnienie Afroamerykanów, miał znaczący wpływ na zmianę postawy Kościoła katolickiego wobec judaizmu, co znalazło odzwierciedlenie w deklaracji Nostra aetate przyjętej na II Soborze Watykańskim, a także opowiadał się za przestrzeganiem praw obywatelskich w USA oraz wolnością dla Żydów w Związku Radzieckim. W 2009 roku opublikowano zbiór jego młodzieńczych wierszy pt. Niewypowiedziane imię Boga: Człowiek, napisany w jidysz i przetłumaczony na język polski przez krakowskiego orientalistę, judaistę i tłumacza Przemysława Piekarskiego.