Abraham Izaak Kamiński

Abraham Izaak Kamiński (urodzony w 1867 roku w Woli, zmarł w 1918 roku w Łomży) to polsko-żydowski aktor, reżyser, scenarzysta, tłumacz, autor sztuk, kierownik trup i antreprener, mąż Ester Rachel oraz ojciec Reginy, IDy i Józefa Kamińskich.

Życiorys

Urodził się w Woli, która obecnie jest dzielnicą Warszawy, w ubogiej ortodoksyjnej rodzinie żydowskiej. Naukę rozpoczął w chederze, a wykształcenie świeckie, w tym znajomość kilku języków, zdobył poprzez samokształcenie. Około 1887 roku stworzył swoją pierwszą amatorską trupę jidysz, która występowała zarówno na prowincji, jak i w warszawskich teatrach. W 1893 roku zainicjował działalność Teatru Niemieckiego Opery Dramatów i Komedii, który miał swoje występy na terenie Imperium Rosyjskiego. W zespole tym występowała jego przyszła żona, Ester Rachel Halpern. W 1905 roku po powrocie z objazdu osiedlił się w Warszawie.

W 1908 roku był współzałożycielem Literarisze Trupe (z jid. Trupy Literackiej) – pierwszego czysto dramatycznego zespołu, który dążył do wystawiania wartościowego repertuaru literackiego. W latach 1908–1909 wyruszył ze swoją trupą na występy do Rosji, a następnie do Stanów Zjednoczonych. W 1909 roku sprowadził swoją żonę, która dzięki zarobkom tam zdobytym umożliwiła Kamińskiemu w 1913 roku adaptację gmachu rotundy na Dynasach na teatr na 1500 miejsc – pierwszy w Warszawie stały teatr żydowski. Zmarł w 1918 roku na scenie teatru w Łomży i został pochowany na jednym z łomżyńskich kirkutów. Po jego śmierci teatr, który założył, otrzymał jego imię.

Abraham Izaak Kamiński był autorem kilku sztuk, w tym Jidisze aktiorn ojf der rajze (z jid. Żydowscy aktorzy w podróży) oraz Rabbi Akiba mit zajne 24 tojznt talmidim (z jid. Rabbi Akiba i jego 24000 uczniów). Był także tłumaczem na jidysz takich dzieł jak Na dnie Maksima Gorkiego, Zbójców Friedricha Schillera oraz Skąpca i Chorego z urojenia Moliera.

Kariera filmowa

Od drugiej dekady XX wieku Kamiński był również związany z kinematografią. Wyreżyserował oraz napisał scenariusz do kilku polskich filmów w języku jidysz.

Bibliografia

Jan Jagielski: Przewodnik po cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej 49/51. Z. 1, Kwatery przy Alei Głównej. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce, 1996, s. 59. ISBN 83-90-66296-5.