Abraham Calov

Abraham Calov (łac. Abraham Calovius; urodziny 16 kwietnia 1612 w Mohrungen, zmarł 25 lutego 1686 w Wittenberdze) był niemieckim ortodoksyjnym teologiem luterańskim oraz filozofem. Pełnił funkcję pastora luterańskiego, rektora Gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, a także profesora na Uniwersytecie w Königsbergu oraz Uniwersytecie w Wittenberdze. Brał udział w Colloquium charitativum.

Życiorys

Calov przyszedł na świat w Mohrungen (dzisiejszy Morąg). Po ukończeniu szkoły miejskiej w Morągu kontynuował edukację w gimnazjum w Toruniu (1624) oraz w Königsbergu (obecnie Królewiec, 1625). Wrócił do Mohrungen w czasie epidemii dżumy.

W lutym 1626, posiadając stypendium elektorskie, rozpoczął studia na kierunku sztuki wyzwolone na Uniwersytecie w Königsbergu. W 1632 uzyskał tytuł magistra filozofii, a następnie kontynuował studia teologiczne.

Od września 1634 mieszkał w Rostocku, gdzie przez trzy lata prowadził wykłady z filozofii i teologii, zarówno publiczne, jak i prywatne. Wojna trzydziestoletnia pokrzyżowała jego plany dalszej nauki w Jenie i Wittenberdze. W 1637 obronił doktorat z teologii na Uniwersytecie w Rostoku i został adiunktem na wydziale filozofii Uniwersytetu w Königsbergu. W 1640 objął stanowisko profesora nadzwyczajnego na katedrze teologii.

W latach 1643–1650 był pastorem w kościele św. Trójcy w Gdańsku, a także profesorem teologii i rektorem Gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. W 1645 uczestniczył w Colloquium charitativum, gdzie występował przeciwko synkretyzmowi, a także założył fundację Aerarium pauperum studiosorum. W 1650 roku zrezygnował z zajmowanych funkcji w związku z konfliktami pomiędzy luteranami a kalwinistami w Gdańsku.

31 lipca 1650 objął stanowisko profesora teologii na Uniwersytecie w Wittenberdze, gdzie wielokrotnie pełnił rolę dziekana wydziału teologicznego. Od listopada 1650 był członkiem konsystorium wittenberskiego oraz zastępował starzejącego się pastora lokalnego kościoła, Paula Röbera. W 1652, rok po śmierci Röbera, został wybrany na jego miejsce pastorem, a książę elector saski Johann Georg II Wettyn mianował go generalnym superintendentem Saksonii.

Calov pozostał w Wittenberdze do końca życia, angażując się w spory teologiczne oraz publikacje polemiczne, w których prowadził dyskusje z katolikami, kalwinistami i braćmi polskimi. Szczególnie intensywnie krytykował synkretystów oraz ich prominentnego przedstawiciela, Georga Calixta, z którym spierał się od czasu Colloquium charitativum. Zyskał reputację wybitnego polemisty. Wdał się również w ostry spór z Christianem Dreierem, nadwornym kaznodzieją w Königsbergu, co doprowadziło do wydania przez elektora brandenburskiego Fryderyka Wilhelma w 1662 edyktu zakazującego studentom z Brandenburgii studiowania na wydziałach filozofii i teologii Uniwersytetu w Wittenberdze. Jego sposób prowadzenia polemik spowodował napięcia z własnym księciem, Johannem Georgiem II, po tym jak bez jego zgody opublikował dzieło Historia Syncretismi (1682).

Zmarł na skutek apopleksji. Po jego śmierci w kościele w Wittenberdze wzniesiono mu epitafium.

Dzieła

Metaphysica divina (1640)
Theologia apostolicus Romana (1648)
Scripta philosophica (1650/1651)
Synopsis controversiarum (1652)
Syncretismus Calixtinus (1653)
Consensus repetitus fidei Lutheranae (1655)
Harmonia Calixtine-haeretica (1655)
Systema locorum theologicorum (1655–1677), niedokończone, dwunastotomowe główne dzieło dogmatyczne
Biblia illustrata (1672–1676 i 1719), 4 tomy
Scripta philosophica (1673)
Historia syncretistica (1682)
Biblia Calova (Heilige Bibel nach Herrn Martini Lutheri Dolmetschung und mit Anführung von Lutheri deutschen und verdeutschen Schriften abgefasst, 1682), trzytomowa Biblia Lutra z jego komentarzami, przez długi czas uważana za zaginioną.

Życie rodzinne

Calov był synem Petera Kalau (zm. 1631), podskarbiego sądowego elektorów brandenburskich w Morągu, oraz jego żony Katheriny (zm. 1629), córki burmistrza Mohrungen.

Był sześciokrotnie żonaty i miał 13 dzieci, z których wszystkie zmarły przed rokiem 1684.