Abraha (król)

Abraha al-Aszram

Abraha, znany również jako Abraha al-Aszram (arab. أبرهة الأشرم) (zm. kilka lat przed 570), był dowódcą armii aksumickiej. W połowie VI wieku obalił władcę Himjarytów, Simjafę Aszwę, który został na tronie osadzony przez króla Aksum, Kaleba. Abraha ogłosił się królem Himjarytów i prawdopodobnie panował przez około trzydzieści lat, od 535 do 565 roku.

Zgodnie z tradycją islamską, Abraha miał zamiar zniszczyć Al-Kabę, jednak jego armia została w cudowny sposób powstrzymana, zanim dotarła do Mekki.

Życiorys

Według legendy, Abraha został wysłany przez króla Aksum, Kaleba, z armią liczącą 100 tys. żołnierzy, aby pomścić śmierć chrześcijańskich męczenników z Nadżranu, którzy zostali zabici w 523 roku przez armię Zu Nuwasa po odmowie przyjęcia judaizmu. Armia Zu Nuwasa została pokonana, a on sam zginął, próbując zatrzymać lądowanie wojsk najeźdźcy. Data klęski Himjarytów jest nieprecyzyjna, przypada gdzieś pomiędzy okresem po święcie Zesłania Ducha Świętego w 525 roku a przed wrześniem 531 roku.

Śmierć Zu Nuwasa zakończyła niepodległość królestwa Himjarytów, które przetrwało kolejne 50 lat pod panowaniem Aksumitów. Na tronie Himjarytów Kaleb osadził Simjafę Aszwę, który panował krótko i został obalony przez Abrahę. Król Aksum próbował usunąć Abrahę z władzy, wysyłając swojego generała, jednak Abraha pokonał go w pojedynku i utrzymał władzę.

Abraha rządził, dysponując wsparciem swojej armii, a jednocześnie szanując himjaryckie tradycje polityczne i kulturowe. Wprowadził jedynie zmiany w polityce zagranicznej oraz w religii.

Główne źródła historyczne dotyczące panowania Abrahy to teksty sześciu inskrypcji, z czego cztery zostały sporządzone przez samego władcę.

Pierwsza inskrypcja odnosi się do rebelii Kindytów oraz remontu tamy w Maribu, która została przerwana w latach 547/548. Abraha zlecił prace naprawcze i udał się do Maribu, gdzie konsekrowano kościół. Jesienią 547 roku Abraha zorganizował również spotkanie dyplomatów z regionu, na które przybyli przedstawiciele dwóch suzerenów – ambasadorowie Rzymu i etiopskiego nygusa, misja dyplomatyczna króla Persji oraz wysłannicy książąt arabskich – wasali Persji i Bizancjum. Cel tego spotkania nie jest znany, istnieje możliwość, że omawiano podział wpływów po zakończeniu wojny między Persją a Bizancjum.

Druga inskrypcja autorstwa Abrahy, datowana na 552 rok (ang. Murayghan 1 = Ry 506), dotyczy operacji wojskowych w środkowej Arabii oraz zwycięstwa Abrahy nad konfederacją plemion arabskich w okolicach Halibān. Wczesne interpretacje inskrypcji sugerowały, że opisuje ona dwa oddzielne raporty – jeden dotyczący zachodniej Arabii, a drugi osobistej wyprawy Abrahy do Arabii środkowej. Zgodnie z tradycją islamską, kampania Abrahy miała być odwetowa, związana z zbezczeszczeniem kościoła, który sam zbudował w Sanie, lub z napaścią na wnuka Abrahy w Nadżranie oraz złupieniem tamtejszego kościoła. Abraha prowadził armię złożoną z Abisyńczyków, Himjarytów i Arabów, wyruszając na Mekkę z zamiarem zniszczenia Al-Kaby. W pierwszej linii armii Abrahy szły słonie, które w cudowny sposób zatrzymały się przed Meką i odmówiły dalszego marszu. Stąd wzięła się nazwa „armia Słoni” lub „bitwa Słoni” w tradycji islamskiej. Wojska Abrahy miały być również bombardowane twardymi kulami z gliny przez ptaki. Inna tradycja opisuje epidemię wyniszczającej choroby zakaźnej. Historia zwycięstwa nad armią Abrahy przyczyniła się do dominacji Kurajszytów w zachodniej Arabii. O bitwie Słoni wspomina rozdział 105 Koranu. Odkrycie kolejnej inskrypcji w 2009 roku (ang. Murayghan 3) oraz dalsze badania pozwoliły na odrzucenie hipotezy o opisie dwóch niezależnych operacji. „Bitwa Słoni” datowana jest pomiędzy rokiem 555 a 565, co przypada na koniec panowania Abrahy.

Trzecia inskrypcja (ang. Murayghan 3) dotyczy zwycięstwa Abrahy nad plemionami północnej Arabii, co potwierdza tradycja islamska.

Okres panowania Abrahy nie jest precyzyjnie określony. Prawdopodobnie rządził królestwem przez około trzydzieści lat, od 535 do 565 roku. Lata potwierdzone przez odkryte inskrypcje to 547–558. Abraha zmarł najprawdopodobniej kilka lat przed rokiem 570, a po jego śmierci władzę sprawowali jego synowie do 575 roku, kiedy to Persowie zajęli Arabię Południową.