Aborygenowie

Aborygenowie w mitologii rzymskiej

Aborygenowie (łac. Aborigines) to jedno z ludów, które według mitologii rzymskiej miało zamieszkiwać centralną Italię przed przybyciem Eneasza oraz Trojan. Najbardziej znany, choć nie jedyny oraz nie najstarszy, zapis dotyczący Aborygenów pochodzi z Eneidy.

Rzymianie, będący ludem wywodzącym się z połączenia Latynów, którzy z kolei byli mieszanką Aborygenów i Trojan Eneasza, stanowią istotny element mitów o pochodzeniu Rzymian. Te opowieści są skomplikowane i obejmują wiele pokoleń, łącząc Eneasza z początkami Rzymu, w tym postacie jego syna Askaniusza oraz Romulusa. Starsze wersje mitu (znane jeszcze Salustiuszowi) sugerują jednak, że to Eneasz, wspólnie z Aborygenami, założył Rzym, podczas gdy inne przekazy przypisują to zaszczytne osiągnięcie samym Aborygenom oraz Arkadyjczykom.

Nazwa

Nazwa „Aborygenowie” została po raz pierwszy użyta przez greckiego tragika Likofrona oraz Katona Starszego. Etymologia tego terminu budzi wiele kontrowersji i jest niejasna. Dionizjusz z Halikarnasu przedstawił kilka różnych teorii na ten temat [I 10,13]. W przeszłości ludowa etymologia sugerowała, że nazwa Aborygenów pochodzi od łacińskiego ab origines – „od początków”, co miało wskazywać na lud, który „od zawsze zamieszkuje Italię”, a więc autochtonów. Obecnie jednak bardziej powszechna jest interpretacja, według której termin ten oznacza mieszkańców gór, co łączy się z greckim słowem ὄρος, oznaczającym „górę”.

Przekazy mitograficzne

Pochodzenie Aborygenów pozostaje niejasne. Dionizjusz z Halikarnasu sugerował, że stanowili oni plemię greckiego pochodzenia – historyk ten przypisywał greckie korzenie wielu ludom i instytucjom Italii, starając się udowodnić greckie dziedzictwo Rzymian. Według jego przekazu [I 89,2], Rzym miał być zakładany dwukrotnie – po raz pierwszy przez Aborygenów i Pelazgów. Pelazgowie, uważani za lud niegrecki, znani są z dziejów Grecji, jednak Dionizjusz traktował ich jako Greków. Po raz drugi Rzym miał być założony przez Arkadyjczyków pod przewodnictwem Euandra, a ziemię pod budowę miasta miał im nadać król Aborygenów Faunus, potomek boga Marsa.

Gdy Eneasz przybył do Italii, nad Aborygenami, których głównym ośrodkiem było Laurentum, panował Latynus, syn Faunusa i wnuk Pikusa. Według Katona Starszego (opinia ta przetrwała jako cytat w komentarzu Serwiusza do Eneidy), Aborygenowie przyjęli nazwę „Latynowie” (od imienia Latynusa) dopiero po przybyciu Eneasza do Italii. Latynus jest postacią, która występuje we wczesnych przekazach mitologii greckiej, a jego imię pojawia się już w Teogonii [1011 i nn.]. W starszych relacjach przedstawiano go jako młodego i dynamicznego władcę – dopiero Wergiliusz w celach propagandowych i literackich uczynił z niego bezsilnego starca, symbolizującego sojusz dwóch narodów. Fragmenty Teogonii łączące Latynusa z Etrurią prowadzą do przypuszczeń o etruskim panowaniu nad Lacjum w jego czasach. W okresie Latynusa jego lud miał znajdować się w konflikcie z Etruskami oraz innym ludem zamieszkującym tereny Lacjum, Rutulami.