Abhisit Vejjajiva

Abhisit Vejjajiva (taj. อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ, wym. [ʔà.pʰí.sìt wêːt.tɕʰāː.tɕʰīː.wáʔ]; urodzony 3 sierpnia 1964 w Newcastle upon Tyne) to tajski polityk, który w latach 2005–2019 był przewodniczącym Partii Demokratycznej, a w latach 2008–2011 pełnił funkcję premiera Tajlandii.

Edukacja

Abhisit przyszedł na świat w Newcastle upon Tyne w Wielkiej Brytanii. Jego rodzice byli lekarzami, a ojciec dodatkowo pełnił rolę wiceministra zdrowia. Uczył się w Scaitclife School, a następnie kontynuował naukę w Eton College. Studiował również filozofię, ekonomię oraz nauki polityczne na Uniwersytecie Oksfordzkim. W 1990 roku ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Ramkhamhaeng w Tajlandii.

Po ukończeniu edukacji rozpoczął karierę akademicką, krótko pracując w Królewskiej Akademii Wojskowej Chulachomklao, a następnie wykładając ekonomię na Uniwersytecie Thammasat, uznawanym za jedną z najbardziej prestiżowych uczelni w Tajlandii.

Kariera polityczna

Abhisit zainicjował swoją karierę polityczną w 1992 roku, kiedy po raz pierwszy został wybrany do parlamentu z listy Partii Demokratycznej (liberalnej partii centrolewicowej) z okręgu stołecznego Bangkoku. Udało mu się uzyskać reelekcję w wyborach w 1995 oraz 1996 roku. W 2001 i 2005 roku startował z listy krajowej Partii Demokratycznej i również dostał się do parlamentu.

W trakcie swojej działalności parlamentarnej pełnił różne funkcje, w tym rzecznika prasowego Partii Demokratycznej, rzecznika rządu oraz ministra w kancelarii premiera podczas rządów swojej partii w latach 1992–1995 oraz 1997–2001.

Lider Partii Demokratycznej

Już w 2001 roku Abhisit starał się objąć przywództwo w Partii Demokratycznej, jednak został pokonany przez politycznego weterana, Banyata Bantadtana. Po klęsce Banyata w wyborach w 2005 roku, Abhisit przejął jego miejsce w marcu 2005.

W obliczu poważnego kryzysu politycznego, premier Thaksin Shinawatra ogłosił przyspieszone wybory na kwiecień 2006 roku. Partia Demokratyczna, będąca główną siłą opozycyjną od 2001 roku, wraz z innymi ugrupowaniami postanowiła bojkotować te wybory. W głosowaniu uczestniczyła jedynie partia premiera Shinawatry, która zdobyła 61% głosów, podczas gdy 38% głosów (9,8 mln) było nieważnych. Sąd Konstytucyjny uznał wybory za nieważne, a Shinawatra zarządził nowe głosowanie na 15 października 2006 roku.

Jednak do ponownych wyborów nie doszło, gdyż 19 września 2006 roku, podczas pobytu Shinawatry na sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku, generał Sonthi Boonyaratkalin dokonał zamachu stanu. Abhisit wyraził swoje niezadowolenie wobec tego wydarzenia, choć nie podjął żadnych konkretnych działań.

Abhisit wsparł projekt nowej konstytucji zaproponowanej przez wojskowych, określając ją jako mniejsze zło. Konstytucja została przyjęta w referendum ogólnokrajowym 19 sierpnia 2007 roku. W wyborach parlamentarnych 23 grudnia 2007 roku zwyciężyła Partia Władzy Ludu, powstała z rozwiązanej partii Thai Rak Thai. 28 stycznia 2008 Abhisit przegrał wybory na nowego szefa rządu z Samakiem Sundaravejem, uzyskując 163 głosy w porównaniu do 310 głosów jego rywala. Partia Demokratyczna pozostała w opozycji.

Po usunięciu Sundaraveja ze stanowiska premiera Tajlandii z powodu naruszenia konstytucji, 17 września 2008 Abhisit ponownie nie zdobył wystarczającego poparcia w parlamencie, przegrywając z Somchaia Wongsawatem z Partii Władzy Ludu, uzyskując 163 głosy wobec 298.

Premier

2 grudnia 2008 roku Sąd Konstytucyjny rozwiązał rządzącą Partię Władzy Ludu z powodu oszustw i kupowania głosów w wyborach parlamentarnych w grudniu 2007 roku oraz wykluczył całe kierownictwo partii, w tym premiera Wongsawata, z życia politycznego na 5 lat. Wicepremier Chaovarat Chanweerakul, który nie był członkiem rozwiązanej partii, objął tymczasowo urząd premiera.

Abhisit rozpoczął rozmowy z czterema partiami, dotychczasowymi koalicjantami Partii Władzy Ludu, w celu utworzenia nowego rządu. 7 grudnia 2008 ogłosił zawarcie porozumienia, które umożliwiło mu zdobycie większości parlamentarnej. Oprócz czterech wymienionych partii, wsparcie otrzymał również od grupy secesjonistów z Partii Władzy Ludu. Następnego dnia został ogłoszony kandydatem na premiera.

15 grudnia 2008 roku parlament wybrał Abhisita Vejjajivę nowym premierem Tajlandii, głosami 235 za do 198 przeciw. W głosowaniu pokonał on kandydata z For Thais Party (Partii Dla Tajów), Prachę Promnoka. 17 grudnia 2008 roku król Bhumibol Adulyadej mianował go szefem rządu.

20 grudnia 2008 Abhisit przedstawił skład swojego gabinetu, uzyskując jednocześnie wsparcie ze strony pałacu królewskiego. 22 grudnia 2008 roku gabinet został zaprzysiężony przez króla.

30 grudnia 2008 roku, pomimo protestów przeciwników z Zjednoczonego Frontu Demokracji Przeciw Dyktaturze (UDD), nowy premier wygłosił swoje exposé.

Na początku kwietnia 2009 roku w Tajlandii rozpoczęły się protesty przeciwko rządowi Abhisita Vejjajivy, prowadzone przez UDD, składający się głównie z zwolenników byłego premiera Thaksina Shinawatry – tzw. „czerwonych koszul”. Protestujący oskarżali rząd o nielegalne przejęcie władzy i domagali się rozwiązania parlamentu oraz przeprowadzenia nowych wyborów. 11 kwietnia 2009 roku w Bangkoku doszło do starć między UDD a zwolennikami rządu oraz policją. Protestujący z UDD zajęli teren hotelu w Pattayi, gdzie miał odbyć się 4. Szczyt Azji Wschodniej, co zmusiło premiera Vejjajivę do odwołania szczytu i ewakuacji zagranicznych gości za pomocą helikopterów. 12 kwietnia 2009 roku premier ogłosił stan wyjątkowy w Bangkoku i okolicach, który trwał do 24 kwietnia 2009 roku. W trakcie protestów zginęły dwie osoby, a ponad 100 zostało rannych.

W marcu 2010 roku „czerwone koszule” wznowiły protesty antyrządowe w Bangkoku, domagając się ustąpienia Abhisita oraz organizacji wcześniejszych wyborów parlamentarnych. Organizowali wiece i marsze po ulicach miasta, a także rozlewali zebraną przez siebie krew pod siedzibą rządu, opanowując centralną dzielnicę handlową stolicy. Początkowo pokojowe protesty przerodziły się w zamieszki w kwietniu 2010 roku, kiedy „czerwone koszule” zaatakowały siedzibę parlamentu. Do największych starć z policją doszło 10 kwietnia 2010 roku, w wyniku których zginęło 25 osób, a ponad 800 zostało rannych. Premier Abhisit zaproponował przeprowadzenie wcześniejszych wyborów w ciągu sześciu miesięcy, jednak liderzy UDD odrzucili tę propozycję, żądając natychmiastowego rozwiązania parlamentu. Ostatecznie protesty zostały stłumione 19 maja 2010 roku, kiedy wojsko wkroczyło do obozowiska protestujących. W wyniku tych wydarzeń zginęło ponad 90 osób.

W wyborach parlamentarnych 3 lipca 2011 roku, Partia Demokratyczna doznała klęski, zdobywając 159 mandatów w parlamencie liczącym 500 miejsc. Została pokonana przez nowo utworzoną partię Phuea Thai, której przewodziła Yingluck Shinawatra, siostra byłego premiera Thaksina Shinawatry, zdobywając 265 mandatów. 8 sierpnia 2011 roku Yingluck objęła urząd premiera Tajlandii.