Abell 2744

Abell 2744 (Gromada Pandora)

Gromada galaktyk Abell 2744, znana również jako Gromada Pandora, znajduje się w gwiazdozbiorze Rzeźbiarza. Jej powstanie było wynikiem kolizji czterech gromad galaktyk, co miało miejsce przez okres 350 milionów lat.

Analizy gromady Abell 2744 przeprowadzono przy użyciu Very Large Telescope, japońskiego Teleskopu Subaru, Kosmicznego Teleskopu Hubble’a oraz Obserwatorium Rentgenowskiego Chandra. Wyniki tych badań pokazały, że zaledwie 5% masy gromady stanowią galaktyki. Pozostała masa jest w 20% złożona z gorącego gazu, który jest widoczny jedynie w zakresie promieni Rentgena, a w 75% składa się z całkowicie niewidzialnej, hipotetycznej ciemnej materii. W celu lepszego zrozumienia przebiegu zderzenia, opracowano mapę rozmieszczenia tych trzech typów materii.

Aby zbadać rozmieszczenie ciemnej materii, naukowcy zastosowali zjawisko soczewkowania grawitacyjnego. Analizując zniekształcenia obrazu galaktyk tła na zdjęciach wykonanych przez VLT oraz Teleskop Hubble’a, sporządzono szczegółową mapę rozmieszczenia ciemnej materii. Dodatkowo, wykorzystanie teleskopu Chandra pozwoliło na ustalenie lokalizacji gazu oraz na ujawnienie kątów i prędkości, z jakimi łączyły się różne składniki gromady.

Ogromne i złożone zderzenie gromad spowodowało oddzielenie pewnej ilości gorącego gazu oraz ciemnej materii, które znalazły się w oddaleniu od widocznych galaktyk oraz pozostałego gazu i ciemnej materii. W okolicach centrum nowo powstałej gromady znajduje się tzw. „pocisk”, w którym gaz z jednej gromady zderzył się z gazem z drugiej gromady, tworząc falę uderzeniową, podczas gdy ciemna materia pozostała nietknięta. Podobne zjawisko zaobserwowano w gromadzie Pocisk.

W innym obszarze gromady odkryto galaktyki i ciemną materię, jednak ich ilość gorącego gazu była znikoma. Istnieje możliwość, że gaz ten został wyrzucony w trakcie zderzenia.

W zewnętrznych rejonach gromady odnaleziono obszar, który zawiera dużą ilość ciemnej materii, ale brakuje w nim widocznych galaktyk oraz gorącego gazu. Ten odosobniony obłok, zamiast podążać za ciemną materią, został wyrzucony i ją wyprzedza. Przyczyny tego zjawiska pozostają nieznane.