Abecadło (Czesław Miłosz)

Abecadło Czesława Miłosza

Abecadło to zbiór notatek oraz literackich szkiców autorstwa Czesława Miłosza, opublikowany przez Wydawnictwo Literackie w Krakowie w 2001 roku.

Pierwsza część, znana jako „alfabet wspomnień Czesława Miłosza” (taki był roboczy tytuł), nosi tytuł Abecadło Miłosza i zawiera szkice stworzone w latach 1996–1997. Została wydana w 1997 roku. Kontynuacją tej publikacji jest Inne abecadło, które obejmuje teksty z lat 1997–1998 i ukazało się w 1998 roku. Oba tomy zostały wydane przez Wydawnictwo Literackie.

Scalone Abecadło, wydane po raz pierwszy w 2001 roku, zawiera łącznie 199 haseł, zaczynając od A (A przecie… niemało się napodróżowałem) aż do Z (Znikanie ludzi i rzeczy). Publikacja ta nie jest typowym alfabetem wspomnień. Miłosz w krótkich notach przedstawia nie tylko konkretne postacie, ale także wydarzenia historyczne, anegdoty oraz myśli dotyczące miejsc i ludzi, a także zjawiska i abstrakcyjne pojęcia (np. ambicja, bluźnierstwo, cudowność, głupota Zachodu itp.). Autor zdecydował się pominąć hasło Niedokładność.

Wśród wspomnianych postaci znajdują się: Ludwik Abramowicz, Zofia Abramowiczówna, Krzysztof Baczyński, Honoré de Balzac, Charles Baudelaire, Simone de Beauvoir, Antoni Bohdziewicz, Jerzy Borejsza, Stanisław Brzozowski, Irena Byrska, Albert Camus, Maria Dąbrowska, Fiodor Dostojewski, Kathryn Feuer, Konstanty Jeleński, Juozas Kekstas, Stefan Kisielewski, Arthur Koestler, Manfred Kridl, Jan Lechoń, Jacques Maritain, Mary McCarthy, Zofia Nałkowska, Kenneth Rexroth, Elżbieta Szemplińska, Francis Whitfield oraz Tomasz Zan.

„Abecadło jest zamiast powieści, czy też czymś na pograniczu powieści, zgodnie z moim stałym poszukiwaniem »formy bardziej pojemnej«” – napisał Miłosz w przypisie po latach.

Wydania polskie

  • Abecadło Miłosza, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1997, 1998
  • Inne abecadło, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1998
  • Abecadło, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2001, 2002, 2010

Przekłady na języki obce

  • Milosz’s ABC’s, New York: Farrar, Straus and Giroux, 2001, 2002
  • Mein ABC, Monachium/Wiedeń: Carl Hanser Verlag, 2002
  • Abecedario. Diccionario de una vida, Madrid: Turner 2003; México: Fondo de Cultura Económica, 2003
  • L’Abécédaire, Paryż: Fayard, 2004
  • Czesław Miloszova abeceda, Praha/Litomyšl: Paseka, 2005
  • Abetka, Harkìv: Treant, 2010 (ukr.)
  • Miłoszi ABC, Tartu: Hendrik Lindepuu Kirjastus, 2011 (est.)
  • Abėcėlė, Vilnius: Aidai, 2012

Recenzje

  • Baran Józef, Wywoływanie duchów, „Sycyna 1997, nr 16, s. 15.
  • Biedrzycki Krzysztof, Budujące, lektury, „Znak 1997, nr 12, s. 114–119.
  • Czachowska Agnieszka, Pomiędzy introspekcją a świadectwem, „PAL Przegląd Artystyczno-Literacki” 1998, nr 3, s. 129–131.
  • Dziadek Adam, Jak czytać Miłosza?, „Śląsk 1997, nr 11, s. 75.
  • Faron Bolesław, Refleksje i diagnozy dwojga humanistów, „Nowa Polszczyzna 1997, nr 5, s. 59–60.
  • Faron Bolesław, „Ruch Literacki 1997, z. 6, s. 934–935.
  • Fiut Aleksander, Egzystencjalne abecadło (O nowej książce Czesława Miłosza), „Plus Minus” 1997, nr 23, s. 18.
  • Fiut Aleksander, Nie-świętych obcowanie, „Plus Minus” 1998, nr 24, s. 14.
  • Getman Michał, Miłoszowe Abecadło, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” (The Polish Daily and Soldiers Daily) 1999, nr 120, s. 5.
  • Gondowicz Jan, Kopiec Miłosza, „Tygodnik Powszechny” 1997, nr 30, s. 12.
  • Górnicka-Boratyńska Aneta, Wyspy Miłosza, „Res Publica Nowa” 1997, nr 9, s. 71–72.
  • Jastrun Tomasz, Ciemna słodycz kobiecego ciała, „Twój Styl” 1998, nr 4, s. 155–156.
  • Kazimierczyk Barbara, Abecadło Miłosza, „Wiadomości Kulturalne” 1997, nr 28, s. 20.
  • Kott Jan, Czesława Miłosza archipelag pamięci, „Tygodnik Powszechny” 1997, nr 33, s. 16.
  • Lektor (Tomasz Fiałkowski), Proza, „Tygodnik Powszechny” 1997, nr 25, s. 13
  • Lewandowski Tadeusz, Dwie nowe książki Miłosza, „Polish Culture” 1998, nr 4, s. 14.
  • Piasecki Marcin, Siła pamięci, „Gazeta Wyborcza” 1997, nr 112, s. 15.
  • Pokorna Beata, Kompendium wiedzy? (Czesław Miłosz: „Inne abecadło”), „Aleje 3” 1999, nr 19, s. 8–10.
  • Sadecki Jerzy, Bez wieńca i płaszcza (Czesław Miłosz w Wydawnictwie Literackim), „Rzeczpospolita” 1997, nr 141, s. 30.
  • Sawicka Elżbieta, Kaprysy według alfabetu, „Przegląd Polski (Polish Review)” 1997, nr z 10 VI, I s. 4.
  • Sterna-Wachowiak Sergiusz, Towarzysze i majtkowie argonauty, „Nowe Książki” 1998, nr 10, s. 37–38.
  • Suska Dariusz, Pogodne dziady, „Życie” 1997, nr 109, s. 9.
  • Tatarkiewicz Anna, Miłosz złośliwy, „Polityka” 1997, nr 35, s. 40.
  • Wilengowska Kaja, Miłosz-scenarzysta, „Portret” 1997, nr 5, s. 52–53.
  • Zarzycka Justyna, Abecadło pamięci, „Przekrój” 1998, nr 39, s. 38.
  • Zawada Andrzej, Przywiązanie do proporcji i miary, „Nowe Książki” 1997, nr 8, s. 10–11.
  • Zaworska Helena, Ludzie przydrożni, „Książki. Gazeta” 1998, nr 5, s. 4–5.
  • Zyman Edward, Dystans jest duszą piękna, „Przegląd Polski (Polish Review)” 1998, nr z 21 VIII, s. 5.

Przypisy

Bibliografia

  • Czesław Miłosz, Przypis po latach, [w:] Czesław Miłosz, Abecadło, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2001, s. 5–6.
  • Maria Rola, Nota wydawcy, [w:] Czesław Miłosz, Abecadło, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2001, s. 434–436.
  • Marek Zaleski, Zamiast. O twórczości Czesława Miłosza, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005 (rozdz. Abecadło Miłosza).