Abdurrahim Buza (urodzony 22 grudnia 1905 w Skopju, zmarły 7 listopada 1986 w Tiranie) był albańskim malarzem oraz pedagogiem.
Życiorys
Był synem Hysniego Buzy, albańskiego działacza narodowego pochodzącego z Kosowa. Kształcił się w medresie w Skopju, a dzięki wsparciu Bajrama Curriego, został przyjęty do szkoły technicznej w Tiranie. Następnie uczęszczał do szkoły pedagogicznej w Elbasanie, którą ukończył w 1928 roku. Wraz z innymi uczniami z tej placówki, przynależał do radykalnej organizacji Jedność (alb. Bashkimi) i aktywnie uczestniczył w przewrocie antyrządowym w czerwcu 1924, który doprowadził do objęcia władzy przez zwolenników Fana Noliego.
Dzięki stypendium rządu albańskiego, mógł podjąć studia w Accademia Albertina w Turynie, gdzie uczył się pod okiem Ferro Milone. Po roku nauki przeniósł się do Florencji, gdzie kontynuował edukację pod kierunkiem Galileo Chiniego. W 1933 roku ukończył studia i wrócił do kraju, podejmując pracę w Szkole Technicznej Harry’ego Fultza w Tiranie. W tym samym roku zaczął również prowadzić lekcje rysunku w szkole prowadzonej przez Qamila Pepę.
Po wyzwoleniu Albanii z rąk niemieckich, Buza objął stanowisko dyrektora gimnazjum w Tiranie oraz prowadził zajęcia z rysunku dla uczniów szkoły pedagogicznej. W 1951 roku został wicedyrektorem liceum artystycznego Jordan Misja w Tiranie, gdzie pracował do 1966 roku, kiedy to przeszedł na emeryturę.
Większość jego dzieł stanowią portrety oraz prace o tematyce patriotycznej. Do najbardziej znanych obrazów należą: Dziewczęta z czerwonymi kokardami, Nasta, Portret siostry Nasty oraz W domu. Powstały one głównie w latach 1934-1935, które były najbardziej płodne w jego twórczości. Malował również impresjonistyczne pejzaże, często przedstawiające okolice jego ulubionego miejsca wypoczynku – Pogradeca. 7 kwietnia 1945 roku, cztery jego prace miały swoje miejsce na otwartej w Tiranie wystawie malarstwa albańskiego.
Od końca lat 50. w jego obrazach w pełni manifestowała się identyfikacja z panującym nurtem socrealizmu. W rezultacie powstały takie dzieła jak Praca ochotników w Kombinacie oraz Zima w Tiranie. Od standardowego stylu socrealistycznego odstępował w swoim autoportrecie z 1960 roku oraz w martwych naturach (np. Talerz z winogronami). W 1961 roku, tuż przed zerwaniem stosunków między ZSRR a Albanią, odbył długą podróż po ZSRR, odwiedzając Moskwę, Leningrad i Erywań, gdzie spotkał się z lokalnymi artystami.
Artysta pozostawił po sobie ponad 500 obrazów i rysunków, z których większość znajduje się w zbiorach Narodowej Galerii Sztuki w Tiranie. Został uhonorowany przez władze Albanii tytułem Malarza Ludu (alb. Piktor i Popullit) w 1978 roku oraz Nagrodą Państwową 1 stopnia w 1984 roku. W 2020 roku pośmiertnie odznaczono go orderem „Nderi i Kombit” (Honor Narodu).
Jedna z ulic w Tiranie, w dzielnicy Stacioni i Trenit, nosi imię malarza. W 1984 roku Marianthi Xhako zrealizowała film dokumentalny Piktori Buza, poświęcony artyście.
Przypisy
Bibliografia
Flori Slatina: Portrete artistesh. Tirana: 1999. (alb.). Brak numerów stron w książce
Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B. Tauris: 2012, s. 65. ISBN 978-1-78076-431-3.
Biogram i obrazy artysty. albanianart.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-24)].
Portfolio artysty. albanianarts.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.)