Abdulrazak Gurnah

Abdulrazak Gurnah (urodzony 20 grudnia 1948 roku na wyspie Zanzibar, która wówczas należała do Sułtanatu Zanzibaru) to brytyjski autor oraz laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, przyznanej mu w 2021 roku.

Życiorys

Jego rodzina ma arabskie korzenie. Gurnah spędził swoje dzieciństwo na Zanzibarze, gdzie był świadkiem rewolucji i upadku sułtana. W 1968 roku przybył do Wielkiej Brytanii jako student i postanowił pozostać w tym kraju. W latach 80. krótko nauczał na Bayero University Kano, a następnie aż do przejścia na emeryturę wykładał literaturę na University of Kent. W swoim dorobku literackim ma między innymi powieści: Memory of Departure (1987), Pilgrims Way (1988), Dottie (1990), Paradise (1994), Admiring Silence (1996), By the Sea (2001), Desertion (2005) oraz The Last Gift (2011). W swoich pracach często porusza kwestie emigracji, które zna z własnego doświadczenia. Był także redaktorem publikacji The Cambridge Companion to Salman Rushdie, wydanej w 2007 roku.

Jego językiem ojczystym jest suahili, jednak swoje książki pisze w angielskim. Wplata do nich fragmenty w języku suahili, niemieckim oraz arabskim. Wiele z jego dzieł osadzonych jest w Zanzibarze oraz w Afryce Wschodniej. Tematy, które eksploruje, obejmują kolonializm, wojnę, emigrację, tożsamość oraz przesiedlenia. Jest autorem powieści, opowiadań i esejów.

Gurnah jest członkiem Royal Society of Literature. Jego prace były nominowane do Costa Book Awards oraz Nagrody Bookera. W 2021 roku został uhonorowany Noblem w dziedzinie literatury „za bezkompromisową i współczującą analizę skutków kolonializmu oraz losu uchodźcy znajdującego się w przepaści między kulturami a kontynentami”.

Był jurorem licznych nagród literackich, w tym Caine Prize for African Writing w 2002 roku, Nagrody Bookera w 2016 roku oraz Royal Society of Literature Literature Matter Awards w 2019 roku.

Twórczość

Powieści

Memory of Departure (1987)
Pilgrims Way (1988)
Dottie (1990)
Paradise (1994), wyd. pol.: Raj, Wydawnictwo Poznańskie, tłum. Krzysztof Majer, 2023
Admiring Silence (1996)
By the Sea (2001), wyd. pol.: Nad morzem, Wydawnictwo Poznańskie, tłum. Kaja Gucio, 2024
Desertion (2005)
The Last Gift (2011)
Gravel Heart (2017)
Afterlives (2020), wyd. pol.: Powróceni, Wydawnictwo Poznańskie, tłum. Krzysztof Majer, 2022
Theft (2025)