Abdülmecid I

Abdülmecid I (urodzony 25 kwietnia 1823 w Stambule, zmarły 25 czerwca 1861); po arabsku: عبد المجيد الأول – był sułtanem Imperium osmańskiego, który objął tron po swoim ojcu Mahmuda II 2 lipca 1839 roku. W czasie jego panowania nastąpił rozwój nacjonalizmu w kraju oraz wzrost wpływów europejskich mocarstw.

Życiorys

Abdülmecid przejął władzę w trudnym okresie dla całego państwa. Z Stambułu napływały informacje o klęsce sułtańskiej armii pod Nizip, spowodowanej przez Muhammada Alego, władcę Egiptu. Flota, która zmierzała do Aleksandrii, została również przechwycona przez Egipcjan dowodzonych przez Ahmeta Paszę, pod pretekstem ochrony swoich interesów, gdyż doradcy tureccy rzekomo sprzyjali Rosji. Tureckie państwo, zagrożone przez swojego wasala, zostało ostatecznie obronione dzięki zbrojnej interwencji europejskich mocarstw, które były zainteresowane wzmocnieniem pozycji Osmanów w regionie i przeciwdziałaniu Rosji. Wielka Brytania i Francja nie chciały stracić kontroli nad cieśninami Bosfor i Dardanele, dlatego dążyły do utrzymania status quo korzystnego dla europejskich imperiów.

Na podstawie instrukcji swojego ojca, Abdülmecid szybko wprowadził reformy, które nie zostały zakończone przez Mahmuda II. W listopadzie 1839 roku ogłoszono edykt Hatt-i Sharif, mający na celu wdrożenie tych zmian. Edykt ten został zaktualizowany w lutym 1856 roku, pod koniec wojny krymskiej. Wprowadzone regulacje zakładały prawo do życia i własności dla wszystkich klas społecznych, równe nakładanie podatków bez nadużyć, a także równość obywateli oraz prawo do wyznawania dowolnej religii. Plany reform spotkały się z oporem ze strony muzułmańskiej klasy rządzącej oraz ulemów, a niektórzy religijni liderzy zawiązali spiski mające na celu zamach na życie sułtana, aby powstrzymać zmiany w kraju.

Kluczowe reformy Abdülmecida obejmowały:

likwidację instytucji niewolnictwa,
reorganizację armii (1843–1844),
założenie ministerstwa szkolnictwa,
zniesienie pogłównego,
dotacje finansowe dla administracji oraz handlu,
uznanie turbanu za niewłaściwe nakrycie głowy i zastąpienie go fezem.

Po klęsce powstania na Węgrzech w 1849 roku, Lajos Kossuth wraz z towarzyszami, w tym Józefem Bemem i Henrykiem Dembińskim, schronili się w Imperium Osmańskim. Rosja i Austria zażądały od Abdülmecida ich wydania lub zabicia, ale sułtan odmówił, co doprowadziło do napięć między Stambułem a Moskwą. Okazał się również miłosierny wobec spiskowców, którzy planowali jego zabójstwo.

W 1852 roku założył Order Medżydów, nagradzający działania przynoszące korzyści państwu. Uważany był za osobę honorową i przyjacielską, łatwą do przekonania.

Abdülmecid I zmarł w 1861 roku. Rok przed swoją śmiercią założył miasto Medgidia. Jego następcą został brat Abdülaziz. W czasie rządów Abdülmecida zaczęto lekkomyślnie zaciągać pożyczki od państw europejskich, co doprowadziło do niewypłacalności kolejnych władców oraz utraty wiarygodności Osmanów jako równorzędnego partnera w Europie, a w konsekwencji do detronizacji i śmierci Abdülaziza.

Abdülmecid pozostawił po sobie kilku synów, wśród których Murad V, Abdülhamid II, Mehmed V i Mehmed VI sprawowali władzę jako ostatni sułtanowie Imperium.