Abdullah Ahmad Badawi

Abdullah Ahmad Badawi (urodzony 26 listopada 1939 w Kepala Batas, w stanie Penang, zmarł 14 kwietnia 2025 w Kuala Lumpur) był malezyjskim politykiem, który pełnił funkcję premiera Malezji od 31 października 2003 do 3 kwietnia 2009. Był przewodniczącym Zjednoczonej Malezyjskiej Organizacji Narodowej (UNMO) w latach 2003–2009, która jest największą partią polityczną w kraju. W latach 1999–2003 zajmował stanowisko wicepremiera i ministra spraw wewnętrznych, a w latach 1991–1999 był ministrem spraw zagranicznych.

Życiorys

Młodość i edukacja

Urodził się w 1939 roku w Kepala Batas, w Penang, w Malezji. Jego ojciec był znanym działaczem religijnym w partii UNMO.

Uczył się w Bukit Mertajam High School w Bukit Mertajam. W 1964 roku uzyskał tytuł licencjata z islamistyki na Uniwersytecie Malaya.

Początki kariery politycznej

Po ukończeniu studiów w 1964 roku, rozpoczął pracę w służbie cywilnej i dyplomatycznej. W 1965 roku dołączył do UNMO. W 1969 roku objął stanowisko sekretarza Rady Bezpieczeństwa Narodowego. W latach 1973–1978 pracował w Ministerstwie Kultury, Sportu i Młodzieży. W 1978 roku zrezygnował z kariery urzędniczej i został wybrany do Dewan Rakyat (niższa izba parlamentu) ze swojego rodzinnego okręgu, Kepala Batas.

W 1978 roku zajął swoje pierwsze stanowisko w administracji rządowej jako sekretarz w Ministerstwie Terytorium Federalnego. W 1980 roku awansował na wiceministra.

Minister

W 1981 roku objął stanowisko ministra Terytorium Federalnego. Następnie, w latach 1984–1986 był ministrem edukacji, a w latach 1986–1987 ministrem obrony w rządach premiera Mahathira bin Mohamada.

W 1988 roku został wiceprzewodniczącym partii UNMO. 15 marca 1991 roku premier Mahathir bin Mohamad mianował go ministrem spraw zagranicznych, a urząd ten pełnił do 1999 roku. W styczniu 1999 roku został wicepremierem i ministrem spraw wewnętrznych, zastępując Anwara Ibrahima, który został usunięty z partii.

Premier

Po rezygnacji Mahathira Mohamada z urzędu premiera po 22 latach, 31 października 2003 roku Abdullah Ahmad Badawi został nowym szefem rządu. W wyborach parlamentarnych, które odbyły się 21 marca 2004 roku, koalicja Front Narodowy (BN, Barisan National), do której należy UNMO, uzyskała jednogłośne zwycięstwo, zdobywając 198 miejsc w 219-osobowym parlamencie.

W polityce wewnętrznej jego rząd dążył do liberalizacji gospodarki, wspierając inicjatywy wolnorynkowe, prywatyzację i inwestycje zagraniczne. W 2006 roku zaprezentował tzw. Dziewiąty Plan Malezyjski, który określał priorytety rozwoju gospodarczego na lata 2006–2010. Pod koniec 2005 roku rząd zawarł porozumienie o wolnym handlu z Japonią, które stopniowo znosiło cła na wszystkie rodzaje towarów.

Od października 2003 do września 2006 roku pełnił funkcję przewodniczącego Ruchu państw niezaangażowanych, a w 2005 roku był przewodniczącym ASEAN.

31 sierpnia 2007 roku wziął udział w obchodach 50-lecia niepodległości Malezji na Placu Niepodległości w Kuala Lumpur, gdzie, nawiązując do pierwszego premiera kraju Tunku Abdula Rahmana, wykrzyknął: Merdekal! („Niepodległość!”).

W wyborach parlamentarnych 8 marca 2008 roku Zjednoczona Malezyjska Organizacja Narodowa doświadczyła znacznych strat w porównaniu do wcześniejszych wyborów. Chociaż utrzymała większość miejsc w parlamencie, zdobyła jedynie 140 z 222 mandatów i straciła władzę w czterech stanach na rzecz opozycji. 10 marca 2008 roku Abdullah Ahmad Badawi został zaprzysiężony na drugą kadencję premiera. 18 marca 2008 roku ogłosił skład nowego gabinetu, w którym wymienił połowę ministrów, a sam objął resort finansów.

W czerwcu 2008 roku członkowie jednej z mniejszych partii koalicyjnych zapowiedzieli zamiar złożenia wniosku o wotum nieufności wobec premiera, argumentując to brakiem wiary w jego skuteczne przywództwo. Ostatecznie nie zdołali doprowadzić do głosowania. Gdyby im się to udało, byłoby to pierwsze wotum nieufności w historii Malezji.

Z powodu spadku popularności premiera i słabych wyników wyborczych zaczęły się pojawiać głosy wewnątrz partii nawołujące go do ustąpienia ze stanowiska lidera UNMO i premiera Malezji. 10 lipca 2008 roku Badawi ogłosił swoje prawdopodobne ustąpienie ze stanowiska w czerwcu 2010 roku, planując przekazanie władzy swojemu zastępcy, Najibowi Tun Razakowi. W wrześniu 2008 roku ogłosił jednak, że zrezygnuje przed 2010 rokiem. 8 października 2008 roku ostatecznie zadeklarował, że ustąpi z urzędu premiera w marcu 2009 roku.

Zgodnie z zapowiedziami, 26 marca 2009 roku podczas Kongresu UNMO, zrezygnował z funkcji przewodniczącego partii, a jego następcą został Najib Tun Razak. 2 kwietnia 2009 roku Abdullah Ahmad Badawi złożył dymisję na ręce króla Mizana Zainala Abidina, proponując jednocześnie kandydaturę Najiba Tuna Razaka na swojego następcę. Król zaakceptował tę kandydaturę, a 3 kwietnia 2009 roku Najib Tun Razak objął stanowisko premiera Malezji.

Życie prywatne

W 1965 roku poślubił Endon Mahmood, z którą miał dwoje dzieci. Jego żona zmarła 20 października 2005 roku na raka piersi, dwa lata po zdiagnozowaniu choroby.

6 czerwca 2007 roku kancelaria premiera ogłosiła publicznie, że Badawi ponownie się ożenił. 9 czerwca 2007 roku poślubił Jeanne Danker. Ceremonia miała miejsce w rezydencji premiera i uczestniczyli w niej najbliżsi krewni. Jeanne Abdullah ma dwie córki z poprzedniego małżeństwa z młodszym bratem pierwszej żony Badawiego.

Zmarł wieczorem 14 kwietnia 2025 roku w szpitalu Institut Jantung Negara w Kuala Lumpur.