Abdülhamid II
Abdülhamid II (urodzony 21 września 1842 w Konstantynopolu, zmarły 10 lutego 1918 tamże) był sułtanem Imperium Osmańskiego.
Życiorys
Na tron wstąpił po przewrocie pałacowym, którego liderem był Midhat Pasza, 31 sierpnia 1876, po detronizacji swojego brata Murada V, uznanego za obłąkanego. Początkowo, pod wpływem polityków młodoosmańskich oraz w obliczu kryzysu finansowego (bankructwo państwa w 1875), 23 grudnia 1876 wprowadził konstytucję Kanun-ı Esasî, co skutkowało powołaniem parlamentu.
Jednakże, pod wpływem terroru ze strony konserwatystów, szybko zniósł konstytucję, rozwiązując parlament 14 stycznia 1878. Liberalnego wielkiego wezyra Midhata Paszę skazał na wygnanie. Jego rządy były despotyczne i nieudolne, mimo że potrafił stawiać czoła intrygom pałacowym, które sięgały nawet zamachów na jego życie (grudzień 1878). Z powodu dramatycznej sytuacji budżetowej, zgodził się na międzynarodową kontrolę finansów Imperium Osmańskiego.
W 1876 roku wybuchła wojna z Serbią, do której w 1877 przystąpiła Rosja. Po przegranej wojnie zmuszony był zaakceptować trudne warunki traktatu w San Stefano. Mimo łagodzenia warunków na kongresie berlińskim w 1878, oznaczało to poważne terytorialne straty dla państwa. Poszukując kozła ofiarnego, przyczynił się do ludobójstwa Ormian w latach 1894-1898, co wywołało oburzenie na całym świecie i przyczyniło się do nadania mu przydomka „krwawego” lub „czerwonego”. W wyniku powstania na Krecie i rzezi Greków na tej wyspie (1895–1896) wybuchła wojna z Grecją, w której odniósł zwycięstwo w 1897 roku.
W polityce zagranicznej szukał wsparcia zarówno w panislamizmie, jak i w Niemczech, którym zapewnił znaczący wpływ w Imperium Osmańskim. Z pomocą niemieckich urzędników i oficerów od 1880 roku przeprowadził szereg reform finansowych i wojskowych. W 1903 roku przyznał Niemcom koncesję na budowę kolei bagdadzkiej. W 1908 roku, w wyniku rewolucji młodoturków, zmuszony był przywrócić konstytucję. 27 kwietnia 1909, jako podejrzany o organizację kontrrewolucyjnego przewrotu, został zdetronizowany i internowany w Salonikach, a jego miejsce zajął sułtan Mehmed V. Był również odpowiedzialny za masakrę w Adanie, która miała miejsce u schyłku jego panowania.
Przypisy
Bibliografia
- G. Roy, Abdul-Hamid, le soutan rouge, Paryż 1936
- Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej, pod red. M. Serwańskiego i J. Dobosza, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1998, s. 13-14