Abdülhamid I (urodzony 20 marca 1725, zmarły 7 kwietnia 1789) był sułtanem z dynastii Osmanów, który rządził w latach 1774-1789. Był synem Ahmeda III i następcą swojego brata, Mustafy III.
Życiorys
Pierwsze lata
Abdülhamid I był 27. sułtanem Imperium Osmańskiego. Przez większość swojego życia, aż do 1767 roku, żył w wygodnym uwięzieniu, co było zgodne z tradycją dynastii mającą na celu uniknięcie wojen domowych. W tym czasie pobierał nauki pod okiem swojej matki, Rabii (znanej również jako Faize), od której uczył się historii i kaligrafii.
Wskutek długiego uwięzienia przyszły sułtan stał się obojętny na sprawy państwowe oraz podatny na wpływy doradców z dworu. Był z natury pacyfistą oraz osobą bardzo religijną. Po objęciu tronu, sytuacja finansowa państwa była tak zła, że sułtan nie mógł wypłacić corocznej premii janczarom.
Panowanie
Po objęciu tronu w 1774 roku, Abdülhamid I „odziedziczył” po bracie Mustafie III wojnę z Rosją, której losów nie udało mu się zmienić. Po klęsce w bitwie pod Kozłudżą oraz niepowodzeniu pod Kerczem został zmuszony do podpisania niekorzystnego traktatu pokojowego w Küczük Kajnardży.
Mimo tego początkowego niepowodzenia, sułtan jest uważany za jednego z najlepszych władców osmańskich. W trakcie pożaru Stambułu w 1782 roku zorganizował jednostkę przeciwpożarową, a jego religijność sprawiła, że mieszkańcy stolicy nadali mu przydomek Veli (co oznacza „święty” w języku tureckim).
Starał się wprowadzać reformy polityczne oraz ściśle współpracował z administracją rządową i urzędnikami państwowymi.
Pomimo swojego pacyfizmu, zdawał sobie sprawę z konieczności modernizacji przestarzałej armii. Pracował nad reformą oddziałów janczarów oraz floty wojennej. Udało mu się przeprowadzić spis żołnierzy w pułkach janczarskich i rozpocząć wymianę artylerii na nowocześniejszą.
Ironią losu jest to, że sułtan-pacyfista w kolejnych latach musiał stawić czoła nowym konfliktom. Abdülhamid I zdołał poradzić sobie z niewielkimi buntami w Syrii i Morei. Jednak nie mógł zaakceptować utraty zwierzchności nad Krymem, co było jednym z postanowień traktatu pokojowego z 1774 roku. W efekcie w 1787 roku wybuchła nowa wojna z Rosją, a następnie z Austrią, która była sojusznikiem Rosjan. Mimo formalnego wsparcia ze strony Prus i Szwecji, sułtan nie otrzymał od nich żadnej pomocy militarnej. W trakcie wojny Turcy stracili na rzecz Rosji ważne miasto Oczaków, gdzie cała ludność została zmasakrowana przez Rosjan.
Gdy Abdülhamid dowiedział się o rzezi w Oczakowie, zapadł na poważną chorobę i zmarł cztery miesiące później, w wieku 64 lat. Został pochowany w Bahçekapı, w grobowcu, który sam zaprojektował.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Abd-ul-Hamid, [w:] Encyklopedia Orgelbranda, t. 1, Warszawa: Samuel Orgelbrand, 1859, s. 32.